برنامههای حکومت برای راهپیمایی اربعین برای مردم ایران چقدر آب میخورد؟
از حدود دو دهه پیش، حکومت ایران راهپیمایی اربعین را در آستانه چهلمین روز پس از سالگرد کشته شدن امام سوم شیعیان، با تدارکات وسیع و هزینههای سرسامآوری برگزار میکند. اما این مراسم برای مردم ایران چقدر آب میخورد؟
گرچه حکومت ایران تلاش میکند آمار دقیق این هزینهها را منتشر نکند، اما بررسیهای ایرانوایر نشان میدهد که مبالغ هنگفتی از بودجه کشور صرف این مراسم شده است.
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، حدود ۱۲۰۴ میلیارد تومان به طور مستقیم برای مراسم اربعین اختصاص یافته است. این مبلغ شامل بودجههای وزارت کشور، سازمان تبلیغات اسلامی و ستاد مرکزی اربعین میشود. علاوه بر این، معافیت زائران از پرداخت عوارض خروج از کشور نیز هزینهای بین ۴۶ تا ۱۳۹ میلیارد تومان برای دولت داشته است.
یکی از هزینههای قابل توجه، تخصیص ارز به زائران است. هر زائر ۲۰۰ هزار دینار عراق دریافت کرده که در مجموع حدود ۶۲۰۰ میلیارد تومان برای دولت هزینه داشته است. همچنین وامهای بدون ضامن نیز به زائران پرداخت شده است.
شهرداریها و شوراهای شهر نیز بودجههای قابل توجهی را به این مراسم اختصاص دادهاند. به عنوان مثال، شهرداری تهران ۱۷۰ میلیارد تومان و شورای شهر تهران ۳۰ میلیارد تومان برای اربعین در نظر گرفتهاند.
وزارتخانههای مختلف نیز هزینههای سنگینی را متحمل شدهاند. وزارت بهداشت ۴۰۰ میلیارد تومان برای خدمات پزشکی به زائران اختصاص داده و وزارت راه ۱۲ هزار میلیارد تومان برای تسهیل پیادهروی زائران هزینه کرده است.
علاوه بر هزینههای مستقیم، خدمات رایگان متعددی نیز به زائران ارائه شده است. از جمله سوخترسانی رایگان به خودروهای زائران، اعزام اتوبوسها برای جابجایی زائران و ارائه غذا و آب معدنی رایگان.
با احتساب هزینههای رسمی اعلام شده و ارز تخصیص یافته به زائران، مجموع هزینههای قابل محاسبه راهپیمایی اربعین به حدود ۲۰ هزار و ۱۰۷ میلیارد تومان میرسد. این رقم تقریباً ۳ برابر کل بدهی دولت به پرستاران و معادل کل طلب گندمکاران از دولت است.
این هزینههای سنگین در حالی صورت میگیرد که بسیاری از استانهای میزبان زائران با مشکلات اقتصادی و معیشتی جدی مواجه هستند. این مسئله انتقادات گستردهای را به دنبال داشته است. حتی برخی رسانههای اصولگرا نیز از بهرهبرداری سیاسی و تبلیغاتی حکومت از این مراسم انتقاد کرده و خواستار توجه بیشتر به مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم شدهاند.
راهپیمایی اربعین علیرغم اهمیت مذهبی آن، هزینههای مالی سنگینی را بر دوش اقتصاد ایران گذاشته است. این در حالی است که کشور با چالشهای اقتصادی متعددی دست و پنجه نرم میکند و بسیاری معتقدند این منابع میتوانست صرف بهبود وضعیت معیشتی مردم شود.