آیا توافق تبادل زندانی ایران و آمریکا به توافق هستهای منجر میشود؟
توافق اخیر میان ایران و آمریکا برای مبادله زندانی این سوال را به وجود آورده که آیا این توافق میتواند منجر به کاهش تنش و حتی احیای توافق هستهای شود.
دو سال و نیم پس از آغاز ریاست جمهوری جو بایدن در آمریکا و سیاست دیپلماسی که در پیش گرفت، دولت وی به اولین توافق خود با حکومت ایران دست یافت تا پنج آمریکایی از زندانهای ایران آزاد شوند.
این توافق تا حدی نشاندهنده کاهش تنشها بین دو رقیب است و کارشناسان و دیپلماتها بر این باورند که میتواند به تلاشهای بیشتر برای رفع نگرانیها، از جمله در مورد فعالیت هستهای ایران منجر شود.
با این حال، کمتر کسی انتظار دارد که با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۴، معاملات بزرگی بین دو کشور اتفاق بیفتد.
ناظران بر این باورند که این توافق میتواند مبنایی برای توافق هستهای باشد. علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بینالمللی بحران، معتقد است «استفاده از این توافق اولیه بهعنوان دروازهای برای بازگشت به گفتگو به نفع هر دو طرف است.»
یک منبع نزدیک به مذاکرات میگوید توافق بر سر زندانیان جدا از موضوع هستهای است، اما تاکید کرد که اثربخشی دیپلماسی در کاهش تنش با ایران به اثبات رسیده است.
این دیپلمات به خبرگزاری فرانسه گفت: تنش هنوز وجود دارد، اما دو کشور با هم در ارتباطند و این امر تفاوت ایجاد میکند.
واعظ که در تلاشها برای نزدیک کردن دیدگاههای دو کشور در مورد توافق ۲۰۱۵ مشارکت داشت، گفت: «فکر میکنم زمینه کاهش تنش وجود دارد.» با این حال، او تردید دارد که دولت بایدن در آستانه انتخابات ۲۰۲۴ تمایلی برای دستیابی به یک توافق هستهای جدید داشته باشد
او معتقد است هر توافق اساسی با ایران مستلزم کاهش قابل توجه تحریمهاست که از نظر سیاسی در ایالات متحده بسیار بحثبرانگیز خواهد بود.
واعظ افزود: «با نزدیک شدن به انتخابات آمریکا، از نظر استراتژیک برای ایران منطقی نیست پیش از آنکه بداند رئیس جمهور بعدی آمریکا چه کسی خواهد بود، نقاط قوت خود را کنار بگذارد زیرا ممکن است دونالد ترامپ یا هر جمهوری خواه دیگری توافق جدید را لغو کند.