غزه، گنج به دام‌افتاده؛ واکنش جهانی نسبت به طرح ترامپ در مورد غزه
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با مطرح‌کردن ایده خروج فلسطینی‌ها از غزه و بازسازی منطقه که مانند یک نارنجک دستی، آن را در صحنه سیاست خارجی در سراسر جهان پرتاب کرد باعث واکنش جهانی نسبت به این مسئله شد.
بسیاری آن را به عنوان «بزرگترین زندان باز جهان» و گنجی که در سواحل دریای مدیترانه شناور است توصیف می‌کنند. این نوار غزه است که در رویاهای دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده رخنه کرده است تا آن را به «ریویرای شرق» تبدیل کند.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، غزه بزرگترین شهر در جنوب فلسطین است که در آن قبر هاشم بن عبد مناف، جد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نیز دیده می‌شود.
نوار غزه از غرب با دریای مدیترانه، از جنوب غربی با مصر و از شمال و شرق با اسرائیل همسایه است. طول آن حدود ۴۱ کیلومتر و عرض آن از ۶ تا ۱۲ کیلومتر است. مساحت کل آن ۳۶۰ کیلومتر مربع است.
میادین گاز طبیعی که در سال ۱۹۹۹ در سواحل غزه کشف شد، بدون بهره‌برداری مانده است و فلسطینی‌ها از آن سود نمی‌برند و اطلاعات زیادی هم درباره آن وجود ندارد.
زمانی نوار غزه «سبد نان فلسطین» نامیده می‌شد. اما در حال حاضر بیش از دو سوم جمعیت نوار غزه وابسته به کمک‌های بشردوستانه هستند و در آخرین جنگ از قحطی کامل رنج بردند.
نوار غزه یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق جهان محسوب می‌شود که بر اساس آمار سازمان ملل بیش از ۲ میلیون فلسطینی در آن زندگی می‌کنند که ۱.۷ میلیون نفر از آن‌ها پناهنده هستند. آب و هوای آن معتدل است.
۵ جنگ اسرائیل
- «سرب ریخته‌گری» در سال ۲۰۰۸ که ۱۴۴۰ فلسطینی کشته شدند
- «ستون ابر» در سال ۲۰۱۲ که ۱۷۴ فلسطینی و ۶ اسرائیلی کشته شدند
- «عملیات لبه محافظ» در سال ۲۰۱۴ که ۲۲۵۱ فلسطینی و ۷۴ اسرائیلی کشته شدند.
- «نگهبان دیوارها» در سال ۲۰۲۱ که ۲۵۰ فلسطینی و ۱۲ اسرائیلی کشته شدند.
- «شمشیرهای آهنین»، درسال ۲۰۲۳، بیش از ۶۰ هزار فلسطینی کشته شدند
آیا ترامپ می‌تواند غزه را از مردمی که سرزمین خود را حفظ کرده و جان‌های ارزشمند خود را از دست داده‌اند، دور کند؟
نشریه آمریکایی «فارین پالیسی» در تحلیلی که «العین نیوز» بررسی کرده است، اینگونه ارزیابی کرده که نشان می‌دهد ترامپ تنها در یک کنفرانس مطبوعاتی اعتبار آمریکا را خدشه‌دار کرد و بر بی‌ثباتی و ناامنی منطقه افزود.
ترامپ پس از دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در روز سه‌شنبه در کاخ سفید، پیشنهاد کرد که ایالات متحده کنترل غزه را در دست بگیرد، کل جمعیت ۲.۳ میلیون نفری خود را به کشورهای دیگر آواره کند و سپس این منطقه را بازسازی و توسعه دهد که او آن را «ریویرای خاورمیانه» نامید.
بیانیه‌هایی که با نگرانی‌هایی ازجمله مخالفت و محکومیت گسترده در سطوح عربی و بین‌المللی و هشدارها درباره نقض قوانین بین‌المللی و ایجاد بی‌ثباتی در منطقه مواجه شد.
امارات
امارات متحده عربی به نوبه خود بر تعهد خود به حمایت از صلح و ثبات در منطقه و موضع تاریخی قاطع خود در قبال حفظ حقوق مردم فلسطین تاکید کرد.
در بیانیه وزارت امور خارجه بر لزوم یافتن یک افق سیاسی جدی که منجر به حل مناقشه فلسطین و اسرائیل و ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی شود، تاکید کرد که نشان‌دهنده این اعتقاد است که هیچ ثباتی در منطقه وجود ندارد مگر از طریق راه حل دو کشوری.
امارات همچنین بر رد مطلق هرگونه تجاوز به حقوق مسلم مردم فلسطین یا تلاش برای آواره کردن آن‌ها تاکید کرد و بر ضرورت توقف فعالیت‌های شهرک‌سازی که ثبات منطقه را تهدید می‌کند و شانس صلح و همزیستی را تضعیف می‌کند، خواستار شد.
عربستان سعودی
عربستان سعودی نیز بر موضع خود تاکید کرده که ریاض بدون تشکیل کشور فلسطین با اسرائیل رابطه برقرار نخواهد کرد.
این کشور «رد قاطعانه هرگونه نقض حقوق مشروع مردم فلسطین، از جمله از طریق تلاش برای آواره کردن آن‌ها از سرزمینشان» را تایید کرد.
ترامپ اشاره کرده است که مذاکره برای توافق عادی‌سازی بین اسرائیل و عربستان سعودی اولویت اصلی سیاست خارجی دولت او است.
اردن
اردن از طریق ملک عبدالله دوم، بر لزوم توقف اقدامات شهرک‌سازی و رد هرگونه تلاش برای الحاق سرزمین‌ها و آواره کردن فلسطینیان در غزه و کرانه باختری تاکید کرد.
مصر
از مصر، عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، در تماس تلفنی با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود هشدار داد که «هر گونه جابجایی اجباری مردم فلسطین در غزه یا کرانه باختری غیرقابل قبول است.»
بر اساس بیانیه ریاست‌جمهوری فرانسه، دو رئیس‌جمهور این کشور را نقض جدی قوانین بین‌المللی، مانعی بر سر راه حل تشکیل دو کشور و عامل اصلی بی‌ثبات کردن مصر و اردن دانستند.
بدر عبدالعاتی، وزیر امور خارجه مصر دو روز پیش در یک کنفرانس مطبوعاتی با هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، بر اهمیت پیشبرد پروژه‌ها و برنامه‌های احیای زودهنگام، آواربرداری و ارسال کمک‌های بشردوستانه با سرعت، بدون خروج فلسطینی‌ها از نوار غزه، به ویژه با دلبستگی آن‌ها به سرزمین خود و امتناع آن‌ها از ترک غزه، تاکید کرد.
تشکیلات خودگردان فلسطین
محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین به شدت، درخواست برای تصرف نوار غزه و آواره کردن فلسطینی‌ها به خارج از سرزمین خود را رد کرد.
اتحادیه عرب
اتحادیه عرب تایید کرد که پیشنهاد ترامپ شامل ترویج سناریوی آواره کردن فلسطینی‌ها است که از سوی جهان عرب و جامعه بین‌المللی رد شده و قوانین بین‌المللی را نقض می‌کند.
وی افزود: «این پیشنهاد دستورالعملی برای بی‌ثباتی است و به دستیابی به راه‌حل دو دولتی که تنها راه برقراری صلح و امنیت بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها و در کل منطقه است، کمکی نمی‌کند.»
اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا بار دیگر تاکید کرد که راه حل دو کشوری تنها راه دستیابی به صلح بین اسرائیل و فلسطین است.
سخنگوی اتحادیه اروپا گفت: غزه بخشی جدایی‌ناپذیر از کشور فلسطین است.
فرانسه
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه بار دیگر با پیشنهاد ترامپ مخالفت کرد و گفت: «هرگونه جابجایی اجباری مردم فلسطین در غزه یا کرانه باختری غیرقابل قبول است.»
ترکیه
ترکیه از طریق وزیر امور خارجه خود پروژه رئیس جمهور آمریکا را غیرقابل قبول دانست و خاطرنشان کرد: اخراج فلسطینی‌ها از غزه چیزی است که ما نه می‌توانیم آن را بپذیریم و نه کشورهای منطقه می‌توانند آن را بپذیرند و حتی نیازی به بحث در مورد آن نیست.
چین
لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین تاکید کرد که کشورش با اخراج اجباری ساکنان غزه مخالف است.
بریتانیا
کایر استارمر، نخست وزیر بریتانیا، بر ضرورت توانمندساختن فلسطینی‌ها برای «بازگشت به خانه‌های خود و بازسازی» تأکید کرد و افزود: «ما باید در روند بازسازی حول راه حل دو دولتی با آن‌ها باشیم.»
آلمان
آلمان تایید کرد که نوار غزه متعلق به فلسطینی‌ها است.
ایتالیا
آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا نیز موضع کشورش در حمایت از راه حل دو کشوری را تکرار کرد و گفت: ما حتی آمادگی اعزام سربازان ایتالیایی برای اتحاد مجدد نوار غزه و کرانه باختری را نداریم.
اسپانیا
این موضعی است که اسپانیا از طریق خوزه مانوئل آلبارس، وزیر امور خارجه خود تأیید کرد و گفت: «غزه سرزمین فلسطینی‌هایی است که باید در آنجا بمانند، غزه که بخشی از کشور فلسطینی آینده است که اسپانیا از آن حمایت می‌کند و باید در کنار تضمین امنیت و رفاه کشور اسرائیل زندگی و همزیستی کند.»
روسیه
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین معتقد است که هر گونه حل و فصل در خاورمیانه تنها بر اساس پروژه دو کشوری امکان‌پذیر است. این تنها گزینه ممکن است.
مالزی
مالزی هم امروز پنجشنبه اعلام کرد که با هرگونه طرحی برای اسکان مجدد فلسطینیان در غزه به صورت قاطع مخالف است.
مالزی با اکثریت مسلمان روابط دیپلماتیک با اسرائیل ندارد و بسیاری از ساکنان آن از فلسطینی‌ها حمایت می‌کنند.
متحدان جمهوری‌خواه و دیگران
حتی در میان متحدان جمهوری‌خواه ترامپ، او با مقاومت‌هایی روبرو شد. سناتور لیندسی گراهام نگرانی خود را ابراز کرد و گفت: من فکر می‌کنم اکثر مردم کارولینای جنوبی احتمالاً مشتاق اعزام آمریکایی‌ها برای تصرف غزه نیستند.
کارشناسان حقوقی، فعالان حقوق بشر و برخی از قانون‌گذاران دموکرات موضع سخت‌تری اتخاذ کرده‌اند و استدلال می‌کنند که پیشنهاد ترامپ برای غزه، قوانین بین‌المللی را نقض می‌کند، سیاست دیرینه غرب در خاورمیانه را معکوس می‌کند و صلح شکننده منطقه را از بین می‌برد.
سناتور دموکرات کریس مورفی در مورد ترامپ گفت: «او خواهان تهاجم آمریکایی‌ها به غزه است که به قیمت جان هزاران آمریکایی تمام می‌شود. او مریض است.»
هشدار سازمان ملل
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز به نوبه خود نسبت به هرگونه تلاش برای انجام پاکسازی قومی در غزه هشدار داد.
گوترش در سخنرانی خود در کمیته سازمان ملل برای اعمال حقوق مسلم مردم فلسطین گفت: جوهر اعمال حقوق مسلم مردم فلسطین در حق آن‌ها برای زندگی در سرزمینشان نهفته است.
