چگونه موضوع مهاجران افغانستانی به محور بحث‌های انتخاباتی تبدیل شد؟
پس از تسلط طالبان بر افغانستان در ماه اوت ۲۰۲۱ هزاران نفر از افغانان به ایران پناهنده شده‌اند.
وضعیت وخیم اقتصادی افغانستان عامل اصلی مهاجرت این افراد به ایران است. بسیاری از مردم شغل خود را از دست داده‌اند و به دلیل کمبود غذا و دارو با مشکلات جدی مواجه هستند.
ایران به عنوان یک کشور همسایه، برای بسیاری از افغانان به عنوان راهی برای فرار از فقر و گرسنگی تلقی می‌شود.
سازمان بین‌المللی مهاجرت، شمار افغان‌ها را در ایران حدود ۴/۵ میلیون نفر گفته است، هرچند ایران برآورد کرده است که این رقم را بیش از پنج میلیون نفر اعلام کرده است.
حضور پرجمعیت مهاجران افغانستانی به «بحران اجتماعی» در ایران تبدیل شده است.
آمار دقیق وجود ندارد!
حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، در مصاحبه با خبر‌آنلاین گفت: « چند سالی است روند حضور اتباع خارجی در کشور تبدیل به یک مسئله اجتماعی شده، از این منظر که افکار عمومی نسبت به سیل حضور اتباع به‌ویژه از کشور افغانستان بعد از استقرار طالبان حساسیت پیدا کرده است.»
او افزود: «عدم اشراف اطلاعاتی دولت روی این گروه از مهاجران است که سبب شده ما هیچ آماری از آن‌ها نداشته باشیم، از طرفی اتفاقاتی در کشور توسط اتباع افتاده، مانند سرقت، تجاوز، قتل، که سبب شده این حساسیت زیاد شود، ضمن این‌که جمعیت بالای آن‌ها در کشور بررسی مجدد حضور آن‌ها در ایران را تبدیل به مطالبه جدی کرده است.»
این مقام ایرانی ادامه داد: «وقتی می‌گوییم یک موضوع تبدیل به مسئله اجتماعی شده است یعنی افکار عمومی درگیر آن شده است، امروز در دورترین نقطه ایران هم شاغلین از اتباع افغانستانی هستند که بعد از حضور طالبان در آن کشور این تعداد افزایش هم پیدا کرده است. گسترش این وضعیت می‌تواند در حوزه امنیتی مساله زیادی ایجاد کند.»
مساله اتباع افغانستانی به انتخابات کشیده شد
موضوع اتباع افغانستانی به یکی از مسائل حساس انتخابات ریاست‌جمهوری تبدیل شده است. نامزدها در برنامه‌های تبلیغاتی خود به این مساله پرداخته‌اند.
مسعود پزشکیان در این‌باره اظهار داشته که دولت او در سه زمینه به طور همزمان در رابطه با مهاجرین افغانستانی اقدام خواهد کرد:
- انسداد کامل مرزها و جلوگیری از مهاجرت بیشتر که این مسئولیت بر عهده وزارت کشور خواهد بود.
- ساماندهی مهاجرین موجود؛ نباید نادیده گرفت که بسیاری از افغان‌ها نقش مهمی در اقتصاد ایران داشته‌اند و در دوران جنگ تحمیلی نیز فداکاری کرده‌اند، اما حضور آن‌ها باید به صورت منظم و با انضباط باشد (وظیفه وزارت کشور و وزارت اطلاعات).
- مذاکره با کشورهای اروپایی برای پذیرش بخشی از مهاجرین یا حداقل تقبل هزینه‌های حضور آن‌ها در ایران. غرب باید مسئولیت سیاست‌های خود در افغانستان که منجر به مهاجرت میلیون‌ها افغان شده است را بپذیرد. مردم ایران نباید هزینه این سیاست‌ها را بپردازند.
محمدباقر قالیباف، دیگر نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری، نیز اظهار کرده که حل قاطعانه مسئله چندبعدی اتباع بیگانه غیرمجاز از دغدغه‌های مهم مردم است.
وی تأکید کرده که بی‌عملی در این خصوص به ابعاد امنیتی، اقتصادی و اجتماعی مسئله دامن می‌زند و دولت آینده به نگرانی‌های مردم در این زمینه رسیدگی خواهد کرد.
