آیین‌های سنتی ایران و افغانستان در عید فطر
مسلمانان در سرتاسر جهان پس از یک ماه روزه‌داری و عبادت، چشم به راه عید سعید فطر هستند تا با برپایی آیین‌های خاص این روز، ماه مبارک رمضان را بدرقه کنند.
نماز عید فطر یکی از اعمالی است که در میان همه مسلمانان مشترک است، اما علاوه بر آن، مردم کشورهایی مثل ایران و افغانستان است.
برای مثال، در استان‌های مازندران و گیلان در شمال ایران، مردم معتقدند شب عید فطر همه اعضای خانواده باید در کنار هم باشند و با هم افطار کنند. افرادی که در شهر زندگی می‌کنند در روز عید به روستای محل تولد خود می‌روند و با پوشیدن لباس محلی و بردن غذای خود به طبیعت این روز را جشن می‌گیرند. مردم این مناطق همچنین در روز عید به زیارت اهل قبور می‌روند، آش نذری پخش کرده و به ایتام و فقرا کمک می‌کنند.
مردم استان کردستان در غرب ایران در روز عید فطر در مساجد جمع شده و نذورات خود را پخش می‌کنند. آنها با تشکیل مجامع مردمی، در فعالیت‌های منسجم نیکوکاری و اطعام ایتام و مستضعفان شرکت می‌کنند. کردها همچنین در روزهای نزدیک به عید سعید فطر با تلاش و شوق فراوان زکات فطریه خود و افراد وابسته خانواده‌شان را بین فقرا توزیع می‌کنند. مردم این استان در این روز غذاهای محلی خود را به عنوان نذری در قبرستان‌ها پخش می‌کنند. یکی دیگر از آداب و رسوم مردم مسلمان کردستان در عید فطر، پخت غذاهای سنتی و شیرینی‌های محلی به مناسبت نخستین سالگرد فرد متوفی خانواده و توزیع آن در بین افراد مستمند است. دف‌نوازی نیز از جمله بخش‌های ثابت جشن‌های کردی است.
در استان کرمان در جنوب ایران، مردم با دادن فطریه به یاری نیازمندان می‌شتابند. آنها همچنین پس از نماز به دیدار خانواده‌هایی که به تازگی عزادار شده‌اند می‌روند و به آنها تسلیت می‌گویند. زیارت اهل قبور و دید و بازدید اقوام و آشنایان از دیگر آداب روز عید فطر در کرمان است.
در آذربایجان شرقی در شمال غرب ایران، پیشینه رؤیت هلال ماه در روستاها حکایت‌های جالبی دارد. پیش از اینکه رادیو و تلویزیون وارد جامعه ایران شود، روستاییان برای رؤیت هلال ماه به پشت بام‌ها می‌رفتند و ساعت‌ها منتظر می‌ماندند. بزرگترها بعد از رؤیت هلال ماه رمضان، به چهره یك كودك معصوم یا یك فرد مومن و نمازخوان نگاه می‌كردند و اعتقاد داشتند كه نگریستن به صورت آدم‌های بی‌نماز و روزه‌خوار، خوش‌یمنی درپی نخواهد داشت. نگاه كردن به آینه و فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد (ص) بعد از رؤیت هلال ماه هنوز هم به عنوان یك رسم در بین پیرمردهای استان، مرسوم است.
مردم یزد در جنوب ایران نیز در آستانه عید فطر به نظافت منازل، خرید لباس نو، تهیه شیرینی و میوه‌های تازه فصل و برنامه‌ریزی برای دید و بازدید در این روز می‌پردازند و این کارها از جمله مقدمات حلول عید سعید فطر و بزرگداشت آن در بین مردم این استان است. از قدیم رسم بر این بوده است كه كسانی كه نذر و نیازی دارند با تهیه شیرینی، آن را در محل برگزاری نماز عید فطر و قبل از اقامه نماز بین مردم توزیع می‌كردند. در بین زنان یزدی نیز رسم است كه در روز عید فطر به صورت دسته‌جمعی به خانه فردی كه جلسات ختم قرآن مجید در طول ماه مبارك رمضان در منزل او برگزار شده است، می‌روند و با دادن هدیه و شیرینی، از او تقدیر می كنند.
عید فطر در افغانستان
مردم مسلمان افغانستان نیز از عید سعید فطر با آداب و رسوم کهن خود استقبال می‌کنند و در این روز با ظاهری آراسته، پس از ادای نماز عید و زیارت قبور به دست‌بوس بزرگان می‌روند و قدردان نعمت‌های خداوند می‌شوند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، مسلمانان افغانستان در روز عید به دیدار بزرگ خاندان می‌روند و عید را به آنها تبریک می‌گویند و طلب حلالیت می‌کنند. در این روز کسانی که قبل از عید یکی از بستگان خود را از دست داده‌اند، پذیرای مردمانی هستند که برای دلداری به منزل آنها رفته‌اند.
همچنین کودکان و نوجوانان در این روز فرخنده لباس‌های نو و آراسته به تن می‌کنند و از فامیل، آشنایان و همسایگان عیدی می‌گیرند.
رفت و آمد مسلمانان به خانه‌های یکدیگر، عیادت از مریض‌ها و کمک به مستمندان از جمله آداب و رسوم عید فطر در افغانستان است.
در استان‌های غربی از جمله بادغیس، هرات، غور و فراه، شب عید فطر جایگاه خاصی برای خانواده عروس و دامادها دارد. در هرات و در آخرین شب ماه رمضان (شب عید) با برپایی مهمانی و مراسم خاص، عیدی عروس توسط خانواده داماد اهدا می‌شود. عیدی داماد نیز در روزهای عید و بعد از دیدار وی با خانواده عروس به او داده می‌شود.
در استان بامیان، مردم معتقدند شب قبل از عید فطر، روز عید مرده‌هاست. در این شب زنان، حلوا، سمنو، نان مالیده، زاله گگ، دلده و پلو تهیه و به عنوان نذری توزیع می‌کنند. مراسم عید مرده‌ها به این ترتیب است که وقت اذان مغرب پس از تهیه حلوا رو به قبله در مقابل آن می‌نشینند و با طلب آمرزش برای اموات، فراوانی نعمت را آرزو می‌کنند.
مردان روستا نیز شب عید همراه کودکان با مقداری غذا در خانه بزرگ روستا جمع می‌شوند، پس از صرف غذا سوره مبارکه یاسین می‌خوانند و برای مسافران دعا می‌کنند.
