پدیده «دم ماهی» در آسمان ایران: ماجرا چه بود؟
در روزهای اخیر، مشاهده پدیده‌ای غیرمعمول در آسمان ایران، به ویژه پس از پرتاب چند موشک بالستیک، توجه کاربران فضای مجازی و کارشناسان را به خود جلب کرد.
این پدیده که به شکل الگوهای مارپیچی و شبیه به دم ماهی در پشت مسیر موشک نمایان می‌شود، از نظر علمی تحت عنوان «گردابه دم‌ماهی» شناخته می‌شود و از تأثیرات طبیعی حرکت سریع موشک‌ها در لایه‌های مختلف جو زمین است.
مطابق گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، شکل‌گیری این الگوهای دود و بخار، نتیجه‌ای از تعامل جریان‌های هوایی با بدنه موشک در سرعت‌های بسیار بالا است. وقتی موشک با سرعتی بیش از سرعت صوت از جو عبور می‌کند، اختلاف فشار و دما در اطراف آن موجب تشکیل جریان‌های چرخشی یا همان گردابه‌ها می‌شود. این گردابه‌ها به دلیل کشیده شدن گازهای خروجی از موتور موشک، به صورت اشکال مارپیچی و ماهی‌مانند در آسمان ظاهر می‌شوند.
بررسی دقیق این پدیده نشان می‌دهد که عوامل مختلفی در شکل‌گیری آن دخیل هستند. از جمله آن‌ها می‌توان به سرعت موشک، طراحی بدنه، شرایط جوی و ویژگی‌های فیزیکی گازهای خروجی اشاره کرد. هرچه سرعت موشک بالاتر باشد، جریان‌های هوایی نیرومندتری پیرامون آن شکل گرفته و گردابه‌ها با شدت بیشتری ظاهر می‌شوند. همچنین طراحی آیرودینامیکی بدنه نقش مهمی در نوع و قدرت این جریان‌ها دارد.
شرایط محیطی نیز در ایجاد این پدیده بی‌تأثیر نیست. رطوبت، دما و فشار هوا در ارتفاع‌های مختلف می‌توانند شدت و وضوح الگوهای گردابه‌ای را تحت‌تأثیر قرار دهند. افزون بر این، نوع سوخت مصرفی و فشار خروجی موتور موشک نیز در ایجاد اشکال متفاوت نقش دارند.
مشاهده و مطالعه این الگوها برای متخصصان صنایع هوافضا اهمیت زیادی دارد. بررسی دقیق گردابه‌های خروجی به تحلیل عملکرد موتور، بهینه‌سازی طراحی و حتی کاهش قابلیت ردیابی موشک‌ها کمک می‌کند. به همین دلیل، پدیده‌هایی چون «دم ماهی» تنها جلوه‌ای دیدنی در آسمان نیستند، بلکه حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره عملکرد و طراحی موشک‌ها هستند.
