انقلابی در طراحی فرش ایرانی: نقوش هندسی جای طرح‌های سنتی را می‌گیرد؟
فرش ایرانی همواره به عنوان یکی از مرغوب‌ترین و زیباترین فرش‌های جهان شناخته می‌شده و از پرفروش‌ترین کالاهای صادراتی ایران بوده است؛ با این حال، افت صادرات در سال‌های اخیر طراحان را به فکر ایجاد تغییراتی در الگوی فرش‌های ایرانی انداخته است.
خبرگزاری فرانسه در گزارشی به این مسئله پرداخت و نوشت: «اشکال هندسی خیره کننده‌ای که هنر انتزاعی قرن بیستم را به یاد می‌آورد، چیزی نیست که شما انتظار دارید در طراحی فرش دستباف ایرانی ببینید.»
با این حال، به نظر می‌رسد تغییر ذائقه مشتریان و افزایش رقابت از جانب برخی کشورهای آسیایی، باعث شده طراحان و تاجران فرش ایرانی تلاش کنند با تغییر الگوها و اندازه‌های سنتی که بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت دارد، سهم این کالا در بازارهای جهانی را حفظ کنند و گسترش دهند.
فرش‌های سنتی ایران همواره با طرح‌های گل‌دار متراکم و منحنی و با رنگ‌های غنی شناخته می‌شوند. با اینکه زیبایی و کیفیت این فرش‌ها مدت‌هاست در سراسر جهان زبانزد خاص و عام است، اما فروش فرش ایرانی در ۳۰ سال گذشته سقوط کرده است.
به گفته احمد کریمی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف، در سال ۱۹۹۴ ارزش فرش‌های ایرانی فروخته شده در خارج از کشور به ۱.۷ میلیارد دلار می‌رسید و ۴۰ درصد از صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می‌داد.
با این حال، کریمی می‌گوید تا سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ این رقم به ۷۰ میلیون دلار کاهش یافته است.
وی افزود: در سال ۲۰۰۰ میلادی ایران ۳۲ درصد از صادرات فرش دستباف جهانی را به خود اختصاص داده بود، اما با افزایش صادرات چین و هند، این میزان تا سال ۲۰۱۹ به ۷.۹ درصد کاهش یافته است.
البته نباید از نقش تحریم‌های آمریکا در سقوط آزاد صادرات فرش ایرانی غافل شد؛ با این حال، دست‌اندرکاران فرش ایرانی می‌گویند عوامل دیگری مانند تنوع زیاد فرش‌های موجود در بازار و تغییر ذهنیت و ذائقه نسل‌های جدید مقصر این افت شدید هستند.
به همین دلیل طراحان به فکر استفاده از نقوش هندسی در طراحی فرش‌های دستباف ایرانی افتاده‌اند و کارشناسان می‌گویند باید منتظر انقلابی در این عرصه بود.
