گزارش تحلیلی | برکناری عمران خان ضربه بزرگی به طالبان وارد میکند
برکناری عمران خان، نخست وزیر پاکستان با تصمیم پارلمان، ضربه سختی به حکومت طالبان وارد میکند، چرا که با کنار رفتن عمران خان، طالبان یکی از بزرگترین حامیان خود را از دست میدهد.
مقامهای طالبان تاکنون در مورد بحران سیاسی اخیر پاکستان اظهار نظر نکردهاند اما طبیعی است که نگران تحولات هستند.
روابط بین آژانس اطلاعات نظامی پاکستان و شبه نظامیان طالبان در سالهای اخیر سست شده است. طالبان نیز به دلیل کمبود پول و انزوای بینالمللی با بحران اقتصادی و انسانی مواجه شدهاند.
در ماههای اخیر تنش بین طالبان و ارتش پاکستان که چندین سرباز را در حملات نزدیک به مرز مشترک خود از دست دادهاند، افزایش یافته است.
پاکستان از طالبان میخواهد تا برای سرکوب گروههای افراطی بیشتر تلاش کند و نگران است که آنها خشونت را در پاکستان گسترش دهند؛ اتفاقی که همین حالا هم در حال وقوع است.
عمران خان در خصوص حقوق بشر نسبت به بسیاری از رهبران خارجی، طالبان را کمتر مورد انتقاد قرار میداد.
لیزا کورتیس، مدیر برنامه امنیتی هند و اقیانوس آرام در اتاق فکر امنیتی جدید امریکا، گفت: «ما (ایالات متحده) به پاکستان به عنوان پل ارتباطی با طالبان نیاز نداریم. قطر قطعا اکنون این نقش را بازی میکند».
دفاع عمران خان از طالبان
عمران خان پیشتر از جنبش طالبان که در اواسط ماه اوت سال گذشته کنترل افغانستان را به دست گرفتند، دفاع کرده و گفته بود «دیر یا زود، طالبان باید از سوی جهان به رسمیت شناخته شوند» و «هیچ جایگزین دیگری برای طالبان در افغانستان وجود ندارد».
وی افزود: «در حال حاضر تنها گزینهای که در دسترس جهان است، تعامل با طالبان برای پیشبرد امور است.»
به گفته وی، چنین اقدامی نه تنها به نفع پاکستان بلکه «به نفع همه» است تا افغانستان دچار هرج و مرج نشود.
بیبیسی فارسی در گزارشی اعلام کرده بود حمایتهای او از طالبان در عمل به سالها پیش از دوران نخست وزیریاش برمیگردد. حمایت او از طالبان در حدی بود که برخی رسانههای پاکستانی به او لقب «طالبان خان» دادند.
عمران خان از خروج نیروهای غربی از افغانستان دفاع میکرد، و در یک مورد وارد جنگ لفظی توییتری با دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا در این مورد شد.
او حتی یک سال قبل از به قدرت رسیدن طالبان گفته بود که «صلح» به زودی به افغانستان خواهد رسید و در آینده «حکومت جدیدی در افغانستان تشکیل خواهد شد».
اظهارات خان با مخالفت دولت اشرف غنی رئیس جمهور پیشین مواجه شد.
در همین حال، وی گفت که تنها منافع پاکستان در افغانستان این است که «دولت آینده در کابل اجازه ندهد هند از آنجا علیه پاکستان اقدام کند».
اگرچه اسلام آباد هنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است، اما تنها کشوری است که در آن سفارتخانهها و کنسولگریهای افغانستان را به طالبان واگذار کرده و طالبان پرچم خود را بر فراز آن برافراشته است.
عمران خان گفت: «آیا ما گزینه دیگری جز طالبان داریم؟ نه، نداریم. اگر طالبان و دولت آنها تحت فشار باشند، اشکالی ندارد؟ نه، جهان باید با آنها کار کند.»
او از اعزام نیروهای متخصص و آموزشدیده از پاکستان به افغانستان صحبت کرد که با واکنش گسترده افغانها مواجه شد.
در اواخر دسامبر گذشته، کنفرانس همکاری اسلامی برای بررسی وضعیت افغانستان نشست فوقالعادهای را در اسلامآباد و با حضور وزیر خارجه طالبان برگزار کرد.
بر اساس گزارشهای غربی، در هر صورت، طالبان فراموش نمی کند که مهمترین دستاوردهای دو دهه گذشته را در کنار عمران خان نخست وزیر پاکستان به دست آورده است.
عمران خان در سیاست پاکستان و شخصیتهای طرفدار طالبان فعال باقی میماند، حتی اگر پست نخستوزیری را به دست نیاورد، با این تفاوت که در عمل طالبان ممکن است صدای قدرتمندی را در دیپلماسی بینالمللی از دست داده باشد.