گزارش تحلیلی | آیا اهل سنت در ایران با تبعیض روبرو هستند؟

اعضای جامعه اهل سنت ایران که ۲۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، با تبعیض و نابرابری روبرو هستند و به بهانه‌های مختلف از سوی رژیم حاکم بر ایران دستگیر می‌شوند.

حضور اهل سنت در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، گلستان، شیراز، کرمان و بوشهر و هرمزگان متمرکز است، اما گروه اقلیتی از اهل سنت نیز در تهران، پایتخت ایران، زندگی می‌کنند.

بر اساس گزارش‌‌هایی که از ایران مخابره شده، اعضای جامعه اهل سنت از تصدی مناصب حساس در کشور منع شده‌اند.

علاوه بر اهل سنت، پیروان ادیان زرتشتی، یهودی و مسیحی نیز به عنوان سه اقلیت دینی که در قانون اساسی ایران به رسمیت شناخته شده، از داشتن سمت‌های بالای دولتی محروم هستند.

سنی‌ها مطابق قانون اساسی و قوانین داخلی حق انتخاب شدن در برخی انتخابات از جمله انتخابات ریاست‌جمهوری را ندارند. آنها همچنین نمی‌توانند به عنوان رهبر یا رئیس قوه قضاییه انتخاب شوند.

سنی‌ها حق فعالیت حزبی ندارند؛ چرا‌که مطابق قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته شده، اقلیت‌ها تنها در حوزه امور دینی می‌توانند انجمن داشته باشند.

سنی‌ها در تهران نه مسجد دارند و نه از حق برگزاری نماز عید فطر برخوردارند.

بودجه نهادهای دینی اهل تسنن در مقابل بودجه نهادهای دینی شیعیان چیزی نزدیک به صفر است.

بهائیان، دیگر گروه اقلیت دینی در ایران هستند که حتی از حقوقی مانند تحصیل در دانشگاه و داشتن شغل‌های دولتی محرومند.

کاوە کرمانشاهی سخنگوی شبکه حقوق بشر کردستان در مورد عملکرد ابراهیم رئیسی در دوران تصدی پست ریاست جمهوری می‌گوید: «در دوران رئیسی نه تنها تغییری ایجاد نشده است، بلکه فشار و سرکوب نیز تشدید شده است. اعدام شهروندان کرد و بلوچ، برکناری امام جماعیت اهل سنت و بازداشت ده‌ها شهروند کرد، پاسخ او به رای دهندگانش بود.»

دو روحانی اهل‌ سنت ترکمن روز یکشنبه ۱۳ فرودین به دست فرد یا افراد ناشناس به ضرب گلوله به قتل رسیدند. محمود علیفر، فرمانده انتظامی گنبدکاووس گفت، این حادثه در محله «چای بوئین» این شهر رخ داده است.

چند روز بعد، سه روحانی شیعه در حرم امام رضا در شهر مشهد با چاقو هدف قرار گرفتند که دو نفر از آنها کشته شد.

مولوی عبدالحمید، مرجع دینی اهل سنت در ایران، در واکنش به حمله و قتل چند روحانی سنی و شیعه در شهرهای گنبد کاووس و مشهد گفت این حوادث نباید منجر به درگیری قومی و مذهبی شود.

تبعیض

چهار سال پیش، آقای عبدالحمید در گفت‌و‌گو با رادیو فردا خواستار رفع «تبعیض» نسبت به اهل سنت در زمینه‌هایی چون «واگذاری مسئولیت و مناصب استانی» و «رعایت مساوات در استخدام و به کارگیری همه ملت ایران» از هر قوم و مذهب شده بود.

به گفته امام جمعه اهل سنت، در زمینه تعلیم و آموزش علوم دینی اهل سنت «حساسیت بیشتری» وجود دارد و وی امیدوار است مقام‌های مربوطه، برای رفع «تبعیض‌های وسیع»، «فکر وسیعی» بکنند.

مولوی عبدالحمید گفته که «مقام‌های بالای کشور» در جریان این تبعیض‌ها قرار دارند و دیدارهایی با آنها در این رابطه انجام شده و گزارش هم مرتب به مقام‌های مسئول می‌رسد، اما هنوز قدم‌های برداشته شده در این زمینه کافی نیست.

وی علت اعمال تبعیض علیه اهل سنت در ایران را «دیدگاه‌ها و تعصبات مذهبی» عنوان کرده که به گفته وی، «برخی مراجع» این دیدگاه‌ها را ترویج کرده و افرادی نیز در این زمینه «اعمال نفوذ» می‌کنند.

پیش از این نیز مولوی عبدالحمید گفته بود که در برخی از ادارات سیستان و بلوچستان، تنها بین شش تا دوازده درصد کارمندان اهل سنت هستند.

به گفته او، «با وجود اینکه ۷۵ درصد مردم استان سیستان و بلوچستان اهل سنت هستند، در یک اداره از ۳۰۰ کارمند، ۱۸ نفر اهل سنت به کار گرفته شده‌اند یا در بعضی از ادارات از ۱۵۰ کارمند، تنها پنج یا ۱۰ کارمند اهل سنت هستند.»