افزایش ۱۸ درصدی ارزش افغانی در برابر یورو و دلار چگونه اتفاق افتاد؟
مقایسه نرخ ارزهای خارجی مثل یورو و دلار در بازار ارز افغانستان در یک سال اخیر نشان می‌دهد ارزش افغانی بیش از ۱۸ درصد افزایش یافته و این واحد پول را به بهترین پول جهان از نظر رشد تبدیل کرده است. اما چگونه این اتفاق ممکن است؟
روز شنبه هر یورو در بازار افغانستان با نرخ ۷۶.۸۲ افغانی معامله شد. این در حالی است که روز ۳۰ مارس ۲۰۲۳ هر یورو با قیمت بیش از ۹۴ افغانی معامله می‌شد و حتی در ماه مه به حدود ۹۸ افغانی نیز رسید.
این آمار نشان می‌دهد افغانی بیش از ۱۸.۳۳ درصد در طول یک سال اخیر ارزشمندتر شده است.
همین آمار در مورد دلار آمریکا نیز صدق می‌کند. دلار که سال قبل با نرخ ۸۶ افغانی معامله می‌شد، امروز با حدود ۱۸ درصد کاهش به ۷۱.۱۵ افغانی رسیده است.
کارشناسان این مسئله را ناشی از دو عامل می‌دانند: افزایش جریان کمک‌های بشردوستانه و افزایش فعالیت‌های تجاری با کشورهای همسایه آسیایی.
برای تقویت نقش افغانی به عنوان ارز اصلی، طالبان اقداماتی را اتخاذ کرد؛ از جمله ممنوعیت استفاده از دلار آمریکا و روپیه پاکستان در معاملات داخلی، محدودیت‌های شدید بر خروج دلار از کشور، و جرم‌انگاری معاملات آنلاین ارز که با مجازات زندان همراه است.
با این حال، علیرغم موفقیت افغانی، افغانستان همچنان درگیر فقر گسترده و وضعیت نگران‌کننده حقوق بشر است.
بر اساس گزارش برنامه عمران سازمان ملل، چشم‌انداز اقتصادی افغانستان در سال ۲۰۲۳ به شدت چالش‌برانگیز است. محدودیت‌های اخیر بر آموزش و اشتغال زنان می‌تواند منجر به کاهش بیشتر کمک‌های بین‌المللی شود و فقر شدید را تشدید کند.
گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد که افغانستان با نرخ بیکاری بالا، ناتوانی دو سوم خانوارها در تامین نیازهای اساسی، و گذار از تورم به رکود اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند. این در حالی است که کشور به دلیل تحریم‌های بین‌المللی از سیستم مالی جهانی منزوی شده است.
برای تسکین مشکلات اقتصادی، سازمان ملل محموله‌های منظم دلاری تا ۴۰ میلیون دلار را از پایان سال ۲۰۲۱ برای حمایت از افغان‌های فقیر آغاز کرده است. صرافان محلی نیز نقش مهمی در تسهیل مبادلات ارزی ایفا می‌کنند و بازار سرای شاهزاده در کابل به عنوان مرکز مالی افغانستان شناخته می‌شود.
با وجود افزایش ارزش افغانی، سازمان ملل بر لزوم تامین ۳.۲ میلیارد دلار کمک برای افغانستان در سال جاری تاکید دارد، اما تنها ۱.۱ میلیارد دلار تامین شده است. سال گذشته نیز حدود ۴ میلیارد دلار برای مبارزه با گرسنگی در این کشور اختصاص یافت.
صعود غیرمنتظره ارز افغانستان، داستان عجیبی است. در حالی که افغانی در صحنه جهانی می‌درخشد، این کشور با چالش‌های عظیم اقتصادی و انسانی در مسیر ثبات و رفاه دست و پنجه نرم می‌کند.
