چگونه قدرت طالبان اقتصاد تریاک افغانستان را تغییر داد؟
بر اساس یافته‌های کلیدی دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) در سال ۲۰۲۴، افغانستان برای سال‌ها بزرگترین کشت‌کننده خشخاش در جهان بوده که به عنوان پایگاه هروئین توزیع‌شده در اروپا، آفریقا و کانادا استفاده می‌شود.
با بازپس‌گیری قدرت توسط طالبان در آوریل ۲۰۲۲، دولت جدید افغانستان ممنوعیت شدیدی را برای کشت خشخاش وضع کرد و نه تنها عرضه مواد غیرقانونی مانند هروئین، بلکه عرضه مواد افیونی با نسخه پزشکی را نیز محدود کرد.
در نتیجه، تولید بالقوه تریاک بین سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ با ۹۵ درصد کاهش به ۳۳۳ تن رسید. همانطور که نمودارها بر اساس داده‌های UNODC نشان می‌دهند، این تغییر میانمار را به کشوری با بالاترین پتانسیل تولید تریاک در سال ۲۰۲۳ تبدیل می‌کند.
این کشور آسیای جنوب شرقی بیش از دو برابر، ظرفیت‌های تخمینی خود در این بخش در مقایسه با سال ۲۰۲۱ را افزایش داده اما همچنان باوجود تولید بالقوه از مکزیک عقب‌تر است.
تریاک خشک در سال ۲۰۲۲، با برآوردها برای سال گذشته هنوز برجسته است. در حالی که لائوس و کلمبیا به دلیل دردسترس بودن داده‌های محدود در سایر کشورها در نمودار گروه‌بندی شده‌اند. با این حال، آن‌ها به ترتیب با ۴۱ تن در سال ۲۰۱۹ و ۱۸ تن در سال ۲۰۱۸ به تولید جهانی تریاک کمک کردند.
جدا از تهاجم ایالات متحده به کشور افغانستان در سال ۲۰۰۱، کشت خشخاش بخش قابل توجهی از کشاورزی افغانستان در دهه‌های گذشته بوده و به‌ندرت به زیر سطح ۲۵۰۰ تن تخمینی تریاک تولیدشده بین سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۲ می‌رسد.
قابلیت‌های مواد مخدری مانند هروئین در تئوری می‌تواند به‌عنوان یک مثبت خالص تلقی شود، بسیاری از کشاورزان در کشور برای درآمد ماهانه خود به شدت به مزارع خشخاش خود متکی بودند و افزایش قیمت هروئین منجر به تولید مواد جدید و احتمالاً خطرناک‌تری مانند فنتانیل شد.
تحقیقات جدید دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که درآمد کشاورزان افغانستان از محل فروش تریاک به تاجران و قاچاقچیان این محصول در سال ۲۰۲۳ بیش از ۹۲ درصد کاهش یافته و از یک میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار برای برداشت سال ۲۰۲۲ به ۱۱۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
بر اساس این بررسی که توسط دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) صورت گرفته است، از زمان اعلام ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان، کشت این گیاه حدود ۹۵ درصد کاهش یافته و از ۲۳۳ هزار هکتار در سال ۲۰۲۲ به ۱۰ هزار و ۸۰۰ هکتار در سال ۲۰۲۳ رسیده است. این امر به کاهش ۹۵ درصدی عرضه تریاک از شش هزار و ۲۰۰ تن در سال ۲۰۲۲ به ۳۳۳ تن در سال ۲۰۲۳ منجر شده است.
غاده وهل، مدیر اجرایی دفتر مقابله با مواد مخدر سازمان ملل در اینباره می‌گوید: «بعد از اعمال سیاست ممنوعیت کشت خشخاش در آوریل ۲۰۲۲ بسیاری از کشاورزان افغانستان به کشت گندم روی آوردند که نتیجه آن افزایش ۱۶۰ هزار هکتاری کشت غلات در ولایات فراه، هلمند، قندهار و ننگرهار بود. در حالی که کشت گندم می‌تواند تا حدودی ناامنی غذایی را تسکین دهد، این محصول درآمد بسیار کمتری نسبت به تریاک دارد. کشاورزان در چهار استان در سال ۲۰۲۳ حدود یک میلیارد دلار درآمد احتمالی خود را به دلیل تغییر کشت خشخاش به گندم از دست دادند.»
