پنج زن برجسته در تاریخ افغانستان؛ از رابعة بلخی تا فوزیه کوفی
با وجود کلیشه‌های رایج درباره زن افغان و حذف تاریخی او از صحنه‌های اجتماعی و سیاسی، زنان بسیاری در افغانستان ظهور کرده‌اند که نه‌تنها این تصویر را در هم شکستند، بلکه نقشی ماندگار در تاریخ کشور ایفا کردند.
در این گزارش، با پنج تن از مشهورترین زنان تاریخ افغانستان آشنا می‌شویم.
رابعه بلخی
رابعه بلخی، شاعره صوفی‌مسلک و نخستین زن شاعر زبان فارسی، در قرن چهارم هجری در شهر بلخ دیده به جهان گشود. پدرش از فرمانروایان سامانی بلخ بود و او در خانواده‌ای اهل ادب و فرهنگ رشد کرد. رابعه نه‌تنها به فارسی بلکه به عربی نیز تسلط داشت و آثارش، هرچند اندک باقی مانده، از توانایی بالای او در سرایش شعر خبر می‌دهند. شعرهای او توسط چهره‌هایی چون عطار نیشابوری و جامی در متون کلاسیک فارسی ذکر شده‌اند.
ملالی میوند
ملالی میوند، دختر ۱۸ ساله پشتون، در نبرد میوند در سال ۱۸۸۰ میلادی، در برابر ارتش بریتانیا ایستاد و با سرودن دوبیتی‌های حماسی، روحیه نیروهای افغان را بالا برد. او در همان نبرد به شهادت رسید، اما به الگویی ماندگار از شجاعت زن افغان تبدیل شد. آرامگاه او هنوز در قندهار زیارتگاه مردم است.
عایشه درانی
عایشه درانی، از نام‌آورترین شاعران زن در عصر درانی، در قرن هجدهم میلادی در کابل زاده شد. او آموزش رسمی در زبان و ادبیات فارسی و عربی دید و اشعارش در سه مرحله؛ غزل، عرفان و مرثیه تقسیم‌بندی می‌شود. نخستین دیوان شعر او به فرمان عبدالرحمن‌خان در سال ۱۸۸۲ به چاپ رسید و در سال ۲۰۰۷ بازنشر شد.
ملکه ثریا
ملکه ثریا، همسر شاه امان‌الله خان، از پیشگامان آموزش زنان بود. او در سال ۱۹۲۱ نخستین مدرسه دخترانه کابل را بنیان نهاد و مجله‌ای ویژه زنان منتشر کرد. دیدگاه‌های لیبرال او درباره زن، مخالفت‌هایی برانگیخت و در نهایت به تبعید سلطنتی در ایتالیا انجامید. او در سال ۱۹۶۸ در رم درگذشت.
فوزیه کوفی
فوزیه کوفی، سیاستمدار برجسته قرن بیست‌و‌یکم، در سال ۱۳۵۴ در بدخشان زاده شد. او نخستین زن نایب رئیس پارلمان افغانستان بود و در روند صلح با طالبان در مذاکراتی در دوحه و مسکو شرکت داشت. کوفی نویسنده کتاب "نامه‌هایی به دخترانم" است که به چندین زبان ترجمه شده است.
این زنان، با وجود ساختارهای مردسالار و موانع سنتی، نقش‌هایی مهم و تأثیرگذار در تاریخ افغانستان ایفا کردند و الگویی الهام‌بخش برای نسل‌های آینده زنان افغان باقی ماندند.
