۲۰۲۰ سال بدی برای اقتصاد ایران بود
سال ۲۰۲۰ برای اقتصاد ایران یکی از دشوارترین و پرچالش‌ترین سال‌ها بود و اقتصاد ایران در معرض طیف وسیعی از فشارها و تنگناهای داخلی و خارجی قرار داشت. شاخص‌های اصلی اقتصاد نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰ بی‌ثباتی قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده است.
مروری بر وضعیت اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰
- صندوق بین‌المللی پول: بدهی خالص ایران در سال ۲۰۲۰ معادل تقریبا نیمی از اقتصاد کشور است
صندوق بین‌المللی پول در گزارش خود که روز دوشنبه ۲۸ مهرماه منتشر کرد گفت که بدهی خالص دولت ایران در سال ۲۰۲۰ به حدود ۲۶۰ میلیارد دلار رسید. این رقم معادل ۴۴ درصد از کل تولید ناخالص داخلی کشور است.
همچنین بانک مرکزی ایران گفت که بدهی‌های بخش دولتی به نظام بانکی کشور در شهریور ۹۹ به حدود ۵۱۰ تریلیون تومان رسیده که نسبت به شهریور پارسال ۲۲.۴ درصد افزایش یافته است.
بیش از یک چهارم این رقم، بدهی دولت به بانک مرکزی است.
- کسری بودجه دولت در سال ۲۰۲۰ چقدر است؟
هادی قوامی، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، کسری بودجه در سالجاری را ۱۸۰ هزار میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: افزایش مالیات راه حل مناسبی برای جبران کسری بودجه نیست.
- افت «۲۰ درصدی» صادرات غیرنفتی ایران در ۹ ماهه ۹۹
رئیس کل گمرک ایران می‌گوید در ۹ ماهه سال جاری خورشیدی ۲۵.۱ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی انجام شده است که نسبت به دور مشابه پارسال ۲۰ درصد افت نشان می‌دهد.
مهدی میراشرفی گفته است واردات کشور نیز با افتی ۱۷ درصدی به ۲۶.۸ میلیارد دلار رسیده است.
در همین ارتباط کمیسیون انرژی مجلس ایران گفت که سال آینده حداکثر می‌توانیم روزانه ۸۵۰ هزار بشکه نفت بفروشیم
- افت سهمگین صادرات ایران در سال ۲۰۲۰
آمارهای گمرکی شرکای اصلی ایران نشان از افت چشمگیر واردات آنها از ایران دارد.
کل صادرات ایران به چین، کره جنوبی، ژاپن و هند به یک سوم سطح پارسال (۲۴ میلیارد دلار در ۱۱ ماه ۲۰۱۹) سقوط کرده است.
- نرخ واقعی تورم ایران چند درصد است؟
بر اساس گزارش‌های رسمی، تورم در پاییز ۲۰۲۰ به ۴۱ درصد رسیده و طبقه متوسط جامعه نابود شده‌است. اما برخی گزارش‌های غیررسمی می‌گویند که بر اساس محاسباتی به این جمع‌بندی رسیده که تورم سالانه ایران حدودا 156 درصد است.
گفتنی است که در دو سال اخیر قدرت خرید مردم «یک چهارم» شده است. و در شرایط فعلی و با نرخ تورم موجود، سفره‌های مردم کوچک‌تر می‌شود
- ۳۵ درصد مردم زیر خط فقر رفته اند
مدیر کل دفترمطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس با بیان اینکه ۳۵ درصد مردم زیر خطر فقر هستند گفت: در دهک های یک تا ۳، مصرف کالری کاهش یافته و همچنین مصرف گوشت با کاهش زیادی مواجه و تبدیل به مصرف مرغ و تخم مرغ شده است؛ به طوریکه اکنون شاهد مصرف سرانه 25 گرم گوشت قرمز در ماه توسط این سه دهک هستیم.
- خسارات اقتصادی ناشی از کرونا در ایران نزدیک به نیمی از بودجه یک ساله کشور برآورد شده است
پایگاه خبری پایش آثار اقتصادی کرونا در ایران در تلاشی برای ارزیابی اثرات منفی این همه گیری، یادآوری می‌کند که کشور در سال جاری با کاهش درآمدهای نفتی و مالیاتی و افزایش هزینه‌ها در بخش بهداشت و درمان و برنامه‌های حمایتی روبرو بوده است. در چنین موقعیتی، «دولت اقدام به خصوصی‌سازی و واگذاری بخش قابل‌توجهی از اموال تحت مالکیت خود کرده است»، اما «با توجه به رکود چندساله حاکم بر اقتصاد کشور» این اقدام دشواری‌های مالی دولت را از میان نمی‌برد.
پایگاه پایش آثار اقتصادی کرونا با اشاره به کاهش عرضه و تقاضای کل در پی بروز کرونا، تصریح می کند که «بر اساس دسته بندی انجام شده، ۱۴ رسته اصلی از کسب و کارها از شیوع ویروس کرونا آسیب جدی دیده‌اند». این کسب و کارها بر اساس ارزیابی‌ها «بیش از چهار میلیون و ۸۳۰ هزار شاغل معادل ۳۲.۲ درصد از اشتغال کل کشور را تشکیل می‌دهند. بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده از بخش خصوصی، تولید در زمان شیوع کرونا ۶۵ درصد کاهش پیداکرده است. ۵۹ درصد کسب‌وکارها با کاهش تقاضا مواجه شده‌اند. همچنین ۵۷ درصد کارگاه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی با مشکل تأمین مواد اولیه برخورد کرده‌اند».
- بیکاری نزدیک به سه میلیون نیروی کار در سایه کرونا
پایگاه پایش آثار اقتصادی کرونا یادآوری می‌کند که فقدان «مرجع آماری واحد و نظام آماری جامع و یکپارچه در رابطه با اشتغال و بیکاری» در کشور آمار و ارقام گوناگونی از سوی نهادهای مختلف ارائه می‌شود. این بررسی با اتکا به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی می‌نویسد که «بین ۷.۵ تا ۱۱ درصد از کالا و خدمات اقتصاد درنتیجه شیوع ویروس کرونا کاهش خواهد یافت» و به همین سبب «بین ۲.۸ تا ۶.۴ میلیون نفر از شاغلین فعلی شغل خود را از دست خواهند داد».
- «شاخص فلاکت» در ایران به ۳۸ درصد رسید
بر اساس تازه ترین آماری که مرکز آمار ایران منتشر کرده، شاخص فلاکت در این کشور در بهار سال ۱۳۹۹ به ۳۷.۶ درصد رسیده است.
- کسری بودجه سال آینده ایران چقدر است؟
دیوان محاسبات کشور برآورد کرده که کسری بودجه عمومی دولت در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۹۵ تریلیون تومان و مرکز پژوهش‌های مجلس برآورد کرده که کسری بودجه ۳۲۰ تریلیون تومان خواهد بود. البته هر دو گزارش، چنانچه در خود گزارش‌ها اشاره شده، بسیار خوشبینانه تنظیم شده است.
