امتحانی سرنوشتساز برای بغداد؛ نگاهها به انتخابات پارلمانی عراق در یازدهم نوامبر
مردم عراق روز یازدهم نوامبر برای انتخاب پارلمان جدید پای صندوقهای رأی میروند؛ نظامی که بسیاری از جوانان آن را ناکارآمد در پاسخ به مطالبات عمومی و تداومبخش سلطه نخبگان سنتی میدانند.
بیش از بیست سال پس از نخستین انتخابات پارلمانی عراق در سال ۲۰۰۳، فضای سیاسی کشور هنوز با ناامیدی گسترده در میان مردم روبهروست. بسیاری از عراقیها بر این باورند که نظام پس از سقوط صدام حسین، بهجای اصلاحات وعدهدادهشده، فساد، بیکاری و ضعف خدمات عمومی را نهادینه کرده و احزاب همچنان مناصب و منابع را بر پایه سهمخواهی و وفاداری سیاسی تقسیم میکنند.
در حالی که تمایلات فرقهای میان نسل جوان رو به کاهش است، ساختار سیاسی عراق همچنان بر اساس تقسیم قومی و مذهبی شکل گرفته است؛ با نخستوزیری در اختیار شیعیان، ریاست پارلمان برای اهل سنت و ریاست جمهوری در دست کردها.
در صحنه انتخاباتی امسال، حدود ۴۰ درصد از نامزدها کمتر از چهل سال سن دارند و با شعار تغییر و اصلاح وارد رقابت شدهاند. محمد شیاع السودانی رهبری ائتلاف «الإعمار و التنمية» را بر عهده دارد که شامل چند حزب شیعی است و بر بهبود خدمات عمومی، مبارزه با فساد و تقویت نهادهای دولتی تمرکز دارد. در مقابل، ائتلاف «دولة القانون» به رهبری نوری المالکی از رقبای جدی در اردوگاه شیعیان محسوب میشود، در حالی که گروههای نزدیک به ایران نیز با فهرستهای جداگانه و پشتیبانی نیروهای مسلح در رقابت حضور دارند.
در جبهه سنیها، حزب «تقدم» به رهبری محمد الحلبوسی، رئیس پیشین پارلمان، با شعار بازسازی نهادهای دولتی و احیای مناطق سنینشین وارد میدان شده است. در اقلیم کردستان نیز رقابت سنتی میان حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی کردستان به ریاست بافل طالبانی همچنان ادامه دارد.
در این میان، غیبت جریان صدر به رهبری مقتدی الصدر که انتخابات را بهدلیل «فساد ساختاری» تحریم کرده، معادلات را دگرگون کرده است. با این حال، این جریان همچنان نفوذ قابلتوجهی در نهادهای حکومتی دارد.
کارشناسان بر این باورند که میزان مشارکت، معیار اصلی سنجش اعتماد مردم به نظام سیاسی خواهد بود. مشارکت پایین نشانگر تداوم ناامیدی عمومی است، در حالی که حضور گسترده میتواند به نیروهای اصلاحطلب قدرتی تازه ببخشد. اما پیشبینی میشود تشکیل دولت جدید، مانند دورههای پیشین، ماهها به طول انجامد تا سرانجام در نتیجه مصالحه میان احزاب قدرتمند سیاسی و نظامی شکل گیرد.