ادامه جنگ ایران و اسرائیل چه بلایی بر سر اقتصاد جهان میآورد؟

با تشدید درگیری میان ایران و اسرائیل، تحلیلگران اقتصادی در حال بررسی مجموعهای از سناریوها برای بازارهای جهانی هستند، بهویژه در صورتی که ایالات متحده مداخله بیشتری در این بحران انجام دهد.
در صورت افزایش شدید بهای انرژی، پیامدهای چندلایهای برای اقتصاد جهانی پیشبینی میشود.
بررسیها نشان میدهد اگر درگیریها باعث اختلال در عرضه نفت ایران شود، این مسئله میتواند به جهش نرخ تورم جهانی، تضعیف اعتماد مصرفکنندگان و کاهش احتمال کاهش نرخ بهره در آینده نزدیک منجر شود. همزمان، احتمال فروش اولیه سهام و افزایش تقاضا برای دلار به عنوان دارایی امن بالا میرود.
در حالی که قیمت نفت خام آمریکا طی هفته گذشته حدود ١٠٪ افزایش یافته، شاخص اساندپی ٥٠٠ تغییر چندانی نکرده و تنها در روزهای ابتدایی حملات اسرائیل کاهش محدودی داشت. با این حال، آرت هوگان، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت بی.رایلی، هشدار داده که اگر عرضه نفت ایران متوقف شود، واکنش شدید بازار اجتنابناپذیر خواهد بود.
تحلیلگران مؤسسه آکسفورد اکونومیکس سه سناریو اصلی را مطرح کردهاند: کاهش تنشها، توقف کامل تولید نفت ایران و مسدود شدن تنگه هرمز. به گفته این مؤسسه، بدترین سناریو ممکن است بهای نفت را به حدود ۱۳۰ دلار در هر بشکه برساند و نرخ تورم آمریکا را تا پایان سال به ٦٪ نزدیک کند. در چنین شرایطی، احتمال کاهش نرخ بهره به دلیل شدت تورم و نگرانیها از پیامدهای ثانویه آن از بین خواهد رفت.
تا این لحظه، بیشترین تأثیر درگیری بر بازار نفت بوده و بهای نفت برنت از ١٠ ژوئن تاکنون تا ١٨٪ افزایش یافته و به ٧٩.٠٤ دلار رسیده است. این افزایش، بیشتر از نوسانات در سایر داراییها مانند سهام یا اوراق بوده است.
با این حال، تحلیلگران معتقدند که افزایش بیشتر قیمت نفت میتواند بهصورت غیرمستقیم بازار سهام را نیز تحت تأثیر قرار دهد. بر اساس تجربههای گذشته مانند جنگ عراق در سال ٢٠٠٣، اگرچه سهام در ابتدا افت داشت، اما پس از مدتی مجدداً روند صعودی پیدا کرد. دادههای شرکتهای مالی نشان میدهد که شاخص اساندپی ٥٠٠ در سه هفته نخست درگیریها بهطور میانگین ٠.٣٪ کاهش و پس از دو ماه ٢.٣٪ افزایش داشته است.
از سوی دیگر، تشدید درگیری میتواند تأثیرات متفاوتی بر ارزش دلار داشته باشد. برخی کارشناسان بر این باورند که در صورت مداخله نظامی آمریکا، تقاضا برای دلار به عنوان پناهگاه امن در کوتاهمدت افزایش مییابد، اما در بلندمدت ممکن است تکرار روند تضعیف دلار همانند دوران پس از حملات ١١ سپتامبر رخ دهد.