برنامه جاه‌طلبانه ایران برای استفاده از هوش مصنوعی در صنعت هسته‌ای
مقامات ایرانی می‌گویند با توجه به رشد علمی این کشور در حوزه هوش مصنوعی و توانمندی‌های موجود در صنعت هسته‌ای، زمینه‌ای بی‌سابقه برای همگرایی این دو فناوری فراهم شده است. اما آیا این برنامه عملی است؟
به گفته امیرعباس محمدی کوشکی، سرپرست تیم ملی اختراعات و نوآوری ایران، هوش مصنوعی در حوزه‌هایی چون پزشکی هسته‌ای، پایش زیست‌محیطی، تحلیل ایمنی راکتورها، مدیریت داده‌ها و حتی تشخیص تومورها و بهینه‌سازی پرتودرمانی کاربردهای گسترده‌ای دارد.
محمدی کوشکی با اشاره به گزارش رسمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ژوئیه سال ۲۰۲۵ درباره وضعیت چرخه مقدماتی سوخت هسته‌ای، تأکید کرد که این آژانس استفاده از فناوری هوش مصنوعی را به‌عنوان یکی از ابزارهای تحول‌ساز در صنعت هسته‌ای در نظر گرفته و در حال تدوین استانداردها و اجرای دوره‌های آموزشی مرتبط است. به گفته او، در دسامبر سال ۲۰۲۵، نخستین سمپوزیوم جهانی در زمینه هوش مصنوعی و انرژی هسته‌ای به میزبانی آژانس برگزار خواهد شد.
در همین حال، آژانس مؤسسه KAERI کره‌جنوبی را به‌عنوان نخستین مرکز همکار خود در حوزه هوش مصنوعی برای نیروگاه‌ها معرفی کرده است. محمدی کوشکی با اشاره به موقعیت علمی ایران افزود که کشور در شاخص کلی تولید علم در حوزه هوش مصنوعی رتبه هفدهم جهانی و رتبه دوم در دنیای اسلام را دارد. همچنین ایران در یادگیری ماشین رتبه هفدهم و در رباتیک رتبه بیست‌وهفتم را کسب کرده است.
وی تأکید کرد که اکنون زمان آن فرا رسیده تا «مرکز ملی هوش مصنوعی در صنعت هسته‌ای» با همکاری سازمان انرژی اتمی، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی راه‌اندازی شود تا الگوریتم‌های بومی، محصولات هوشمند و نیروی متخصص در این زمینه پرورش یابند.
دکتر علی شهابی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات نیز با اشاره به گزارش سال ۲۰۲۲ آژانس با عنوان «هوش مصنوعی برای شتاب‌دهی به کاربردهای هسته‌ای»، آن را یکی از جامع‌ترین اسناد بین‌المللی در این حوزه دانست و گفت آینده صنعت هسته‌ای وابسته به توانایی کشورها در توسعه هوش مصنوعی خواهد بود. او بر لزوم فراهم‌سازی داده‌های باکیفیت، توانمندسازی نیروی انسانی و تدوین مقررات برای استفاده ایمن از این فناوری تأکید کرد.
