ایران در حال بازسازی قلب تپنده خود است؛ آیا برای یک حمله پیشگیرانه آماده می‌شود؟
در بحبوحه تشدید تنش‌های منطقه‌ای، ایران در حالی که یک مسیر دیپلماتیک متعادل را با هدف حفاظت از منافع ملی خود و مقابله با تهدیدات اسرائیل و آمریکا دنبال می‌کند، گام‌های سریعی برای افزایش آمادگی نظامی خود برمی‌دارد.
در عین حال، آمادگی اخیر ایران برای مقابله با هرگونه سناریوی احتمالی، از جمله درگیری مستقیم با تل‌آویو، نشان‌دهنده جدیتی است که تهران نسبت به آنچه تهدید وجودی می‌داند، دارد.
این اقدامات پس از حمله اخیر اسرائیل به مواضع ایران در جریان عملیات شیر صورت می‌گیرد که شکاف‌های موجود در قابلیت‌های دفاعی ایران، به ویژه پس از انهدام باتری‌های اس-۳۰۰ روسیه را آشکار کرد. این امر تهران را بر آن داشت تا معاملات نظامی با روسیه و چین را برای تقویت قابلیت‌های موشکی و دفاعی خود تسریع کند.
تقویت قدرت هوایی و دفاعی
یک نماینده مجلس ایران فاش کرد که جنگنده‌های میگ-۲۹ روسیه در ایران به خدمت گرفته شده‌اند و انتظار می‌رود در درازمدت، سوخو ۳۵ نیز به تدریج به ایران وارد شود، همچنین سامانه‌های دفاع هوایی اس-۴۰۰ روسیه و HQ-۹ چینی نیز خریداری خواهند شد.
این اقدام با هدف جبران خلأهای ناشی از حمله اسرائیل و افزایش توانایی دفع هرگونه حمله احتمالی به حریم هوایی ایران انجام می‌شود.
ایران همچنین در تلاش است تا سایت‌های تولید موشک را که در ماه‌های اخیر توسط اسرائیل هدف قرار گرفته‌اند، بازسازی کند، علیرغم چالش‌های فنی مربوط به تولید سوخت جامد برای موشک‌های بالستیک.
کارشناسان اظهار داشتند که این گام بخشی از استراتژی ایران برای حفظ توانایی بازدارندگی خود، به ویژه با توجه به فشار مداوم اسرائیل و آمریکا بر برنامه‌های هسته‌ای و موشکی آن است.
آمادگی موشکی به عنوان یک محور کلیدی
سیستم موشکی ایران پس از آشکار شدن نقاط ضعف قابلیت‌های هوایی آن در جریان جنگ ۱۲ روزه، برجسته‌ترین خط دفاعی تهران محسوب می‌شود.
محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس، در اظهارات عمومی تأیید کرد که حزب‌الله فعال‌تر و پویاتر از همیشه است و قادر به انجام حملاتی تا عمق ۲۰۰ کیلومتر است. با این حال، او تأکید کرد که تنها ایران مسئولیت پاسخ به حملات اخیر اسرائیل را برعهده دارد.
در اینجا، تحلیل محمد صالح صدقیان برای برنامه «التاسع» اسکای نیوز عربی، اهمیت توسعه نیروی موشکی ایران را برجسته می‌کند، که دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت است، به ویژه پس از تجاوز غافلگیرانه اسرائیل در ۱۳ ژوئن.
او توضیح داد که ایران اقدامات اسرائیل را مرتبط با چراغ سبز احتمالی آمریکا می‌داند و در تلاش است تا آمادگی نظامی، سیاسی و اقتصادی خود را برای مقابله با هر سناریویی، چه مربوط به اعمال تحریم‌های اضافی یا تحولات احتمالی در توافق هسته‌ای، افزایش دهد.
اظهارات صدقیان نشان می‌دهد که ایران برای پاسخ به حملات به متحدان خود، مانند حزب‌الله، تکیه نخواهد کرد، بلکه به دنبال مدیریت مستقل پاسخ خود و اعمال کنترل کامل بر روند رویارویی است.
این نشان‌دهنده تعادل استراتژیک ایران بین پاسخ نظامی مستقیم و حفظ اتحادهای منطقه‌ای خود بدون اتکای بیش از حد به آن‌ها است.
مسیر دیپلماتیک و سیاسی
ایران علاوه بر اقدامات نظامی، به تلاش‌های دیپلماتیک فشرده خود به رهبری عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، که سلسله جلساتی را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) و تروئیکای اروپایی و همچنین با وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار کرد، ادامه می‌دهد.
صدقیان خاطرنشان می‌کند که ایران از طریق این مسیرها به دنبال محافظت از منافع خود است، به ویژه با توجه به احتمال فعال شدن مکانیسم «اسنپ بک» برای اعمال مجدد تحریم‌ها علیه تهران که تأثیر مستقیمی بر توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ خواهد داشت.
تلاش‌های دیپلماتیک تأیید می‌کند که ایران به دو مسیر موازی متکی است: اول، نظامی و امنیتی، برای افزایش آمادگی دفاعی، و دوم، سیاسی و دیپلماتیک، برای حفظ دستاوردهای بین‌المللی و کاهش فشار غرب.
پاسخ ایران به حملات اسرائیل
ماه‌های گذشته شاهد سه حمله بزرگ در پاسخ به حملات اسرائیل بوده‌ایم: هدف قرار دادن سفارت ایران در دمشق، ترور اسماعیل هنیه در تهران و حمله به اماکن ایرانی به عنوان بخشی از «عملیات اسد».
صدقیان تأکید می‌کند که ایران از حزب‌الله یا هیچ گروه دیگری نخواسته است که از طرف آن پاسخ دهند، بلکه وظیفه پاسخگویی مستقیم را برعهده گرفته است و این امر بر تصمیم‌گیری مستقل ایران و توانایی آن در پاسخگویی به شیوه‌ای کنترل‌شده و سنجیده تأکید دارد.
او می‌افزاید که این رویکرد، استراتژی ایران در کنترل مسیر رویارویی با اسرائیل را منعکس می‌کند، به طوری که به جنگ آشکار یا رویارویی محاسبه‌نشده منجر نشود، بلکه مدیریت دقیق بحران را نشان دهد.
طرف آمریکایی و توسعه قابلیت‌های تهاجمی
به موازات تحولات ایران، ایالات متحده در حال افزایش قابلیت‌های تهاجمی خود است. نیروی هوایی درخواستی برای توسعه نسل بعدی بمب‌های NGB-C که برای نفوذ به سنگرهای مستحکم طراحی شده‌اند، ارائه کرده است.
این تحولات شامل کاهش وزن، بهبود قابلیت‌های نفوذ و افزودن سیستم‌های پیشرفته برای محاسبه عمق هدف است که نشان‌دهنده آمادگی واشنگتن برای هرگونه سناریوی احتمالی علیه ایران است.
صادقیان خاطرنشان می‌کند که این تحول، منعکس‌کننده تعادل استراتژیکی است که ایالات متحده سعی در حفظ آن در منطقه دارد و در عین حال پیام روشنی به ایران می‌فرستد که هرگونه تشدید تنش با قابلیت‌های تهاجمی پیشرفته مواجه خواهد شد. این امر حساسیت وضعیت امنیتی خاورمیانه را افزایش می‌دهد.
بررسی امنیت ملی و استراتژیک ایران
صادقیان تأیید می‌کند که ایران با توجه به تحولات اخیر در لبنان، سوریه و نوار غزه، در حال انجام بررسی جامعی از استراتژی امنیتی و منطقه‌ای خود است.
او خاطرنشان می‌کند که این بررسی شامل ارزیابی نقاط قوت و ضعف قابلیت‌های دفاع هوایی و موشکی، تجزیه و تحلیل تهدیدات امنیتی و سیاسی و تغییر کارت‌ها پس از حملات اخیر اسرائیل است. صدقیان معتقد است که اقدامات ایران نشان می‌دهد که این کشور به دنبال ایجاد تعادلی ظریف بین بازدارندگی نظامی و دیپلماسی فعال است، با هدف حفظ امنیت ملی در عین آمادگی برای هرگونه رویارویی احتمالی، بدون ورود به یک رویارویی آشکار که می‌تواند به منافع منطقه‌ای و بین‌المللی آن آسیب برساند.
اظهارات صدقیان نشان می‌دهد که ایران متحدان خود مانند حزب‌الله را رها نخواهد کرد، اما روند رویارویی را کنترل می‌کند. این اظهارات نشان می‌دهد که رابطه ایران با حزب‌الله استراتژیک است، چه نظامی و چه سیاسی، و تهران برای تقویت بازدارندگی منطقه‌ای به قدرت حزب‌الله متکی است، اما به آن آزادی انجام عملیات مستقل بدون هماهنگی با رهبری ایران را نمی‌دهد.
این رویکرد، استراتژی آن را برای حفظ نفوذ منطقه‌ای خود در عین حفظ کنترل کامل بر پاسخ‌ها به هرگونه حمله‌ای منعکس می‌کند. این امر، توانایی ایران را برای مدیریت متمرکز و مؤثر درگیری‌ها برجسته می‌کند.
سناریوهای آینده
با نزدیک شدن به انقضای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها، به نظر می‌رسد ایران مصمم است آمادگی نظامی، اقتصادی و سیاسی خود را تقویت کند.
صدیقیان خاطرنشان می‌کند که احتمال تشدید محدود یا رویارویی آشکار وجود دارد، اما تهران با دقت هر گام را ارزیابی می‌کند تا مطمئن شود که به یک جنگ تمام‌عیار که می‌تواند بر منافع منطقه‌ای و بین‌المللی آن تأثیر بگذارد، کشیده نمی‌شود.
همچنین نشان می‌دهد که مسیرهای نظامی و دیپلماتیک به موازات هم پیش می‌روند و به ایران اجازه می‌دهند در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک انعطاف‌پذیر باشد و در عین حال بازدارندگی خود را در برابر اسرائیل و هرگونه تهدید بالقوه آمریکا حفظ کند و کنترل کامل بر روند رویارویی را تضمین کند.
اقدامات اخیر ایران، چه نظامی و چه دیپلماتیک، تأیید می‌کند که تهران در تلاش است تا قدرت موشکی و قابلیت‌های دفاعی خود را تقویت کند، در حالی که بحران‌ها و تهدیدهای منطقه‌ای را با دقت مدیریت می‌کند. همچنین نشان می‌دهد که ایران مسیری دوگانه را انتخاب کرده است: ترکیبی از آمادگی نظامی، تقویت بازدارندگی استراتژیک و مانورهای فشرده دیپلماتیک برای حفظ منافع ملی و محافظت از متحدان خود در محور مقاومت.
تحلیل محمد صالح صدقیان نشان می‌دهد که ایران به دنبال ایجاد تعادلی ظریف بین پاسخ نظامی مستقیم و سیاست دیپلماتیک است، در حالی که کنترل کامل بر روند رویارویی را حفظ می‌کند. این نشان‌دهنده توانایی تهران در مدیریت دقیق بحران‌های خود و حفظ گزینه‌های استراتژیک خود برای مقابله با هرگونه تهدید بالقوه از سوی اسرائیل یا غرب است.
چشم‌انداز فعلی ایران نشان می‌دهد که آمادگی نظامی دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت فوری است. موشک‌ها و جنگنده‌های مدرن صرفاً ابزارهای دفاعی نیستند، بلکه بازدارنده‌های استراتژیک هستند که هسته اصلی سیاست ایران در مواجهه با چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را تشکیل می‌دهند.
