آیا ترامپ واقعاً می‌خواهد با حکومت ایران به توافق برسد؟
دونالد ترامپ بار دیگر سیاست فشار حداکثری علیه ایران برای کاهش منابع مالی تهران در حوزه‌های منطقه‌ای و برنامه هسته‌ای احیا کرده و می‌گوید تنها راه لغو آن دستیابی به توافق است. اما آیا او واقعا به دنبال توافق است؟
بر اساس گزارش نشریه فارن پالیسی، اظهارات ترامپ حاکی از رویکردی مبهم است که احتمالاً نشان‌دهنده نبود یک استراتژی مشخص در برابر ایران است.
کاخ سفید در یک یادداشت ریاست‌جمهوری اعلام کرده که مهار «فعالیت‌های مخرب» ایران را در دستور کار دارد و از نهادهای دولتی خواسته اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهند. ترامپ نیز در مراسم امضای این سند گفته است که تمایل دارد روابطی مسالمت‌آمیز با سایر کشورها داشته باشد و تأکید کرده که ترجیح می‌دهد از اختیارات جدید خود استفاده نکند. او در شبکه اجتماعی تروث سوشیال نوشت: «من می‌خواهم ایران کشوری موفق و بزرگ باشد، اما اجازه نخواهم داد که این کشور به سلاح هسته‌ای دست یابد.» ترامپ همچنین از آمادگی برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای تأییدشده خبر داده است.
اظهارات ترامپ و محتوای یادداشت ریاست‌جمهوری تفاوت‌هایی دارند که باعث سردرگمی ناظران شده است. گریگوری برو، تحلیلگر مسائل ایران در گروه اوراسیا، معتقد است که این سند سیاستی سخت‌گیرانه‌تر از آنچه ترامپ بیان کرده را نشان می‌دهد. این تفاوت در لحن و محتوای سیاست، پرسش‌هایی درباره اهداف واقعی ترامپ در قبال ایران ایجاد کرده است. در این یادداشت به دلایلی مانند انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و برنامه هسته‌ای این کشور اشاره شده، اما جزئیات دقیقی برای اجرای این سیاست‌ها ارائه نشده است.
این سند همچنین بر اجرای کامل تحریم‌های موجود و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل تأکید دارد و توقیف محموله‌های نفتی ایران در آب‌های آزاد را خواستار شده است. با این حال، برخی منتقدان می‌گویند که این اقدامات پیش‌تر نیز انجام شده و فاقد ابزارهای اجرایی لازم برای تقویت سیاست فشار حداکثری است. صادرات نفت ایران همچنان ادامه دارد و اقتصاد این کشور را تأمین می‌کند. روزانه حدود یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت صادر می‌شود که بیش از ۹۰ درصد آن به چین می‌رود. در چنین شرایطی، بدون اقدامات جدید و مؤثر، یادداشت ترامپ تأثیر چشمگیری بر رفتار تهران نخواهد داشت.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هشدار داده که ایران در روند غنی‌سازی اورانیوم با غنای بالا به‌سرعت پیش می‌رود. طبق توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، غنی‌سازی نباید از سطح ۳.۶۷ درصد فراتر می‌رفت، اما اکنون ایران حدود ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ذخیره کرده است. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، نیز هشدار داده که زمان گریز هسته‌ای ایران ممکن است به یک یا دو هفته کاهش یافته باشد.
در این میان، نقش چین در معادلات نفتی و تحریمی ایران چالشی برای واشنگتن محسوب می‌شود. پالایشگاه‌های مستقل چینی، که با مشکلات مالی مواجه‌اند، بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران هستند. متیو رید، معاون شرکت مشاوره انرژی «فارین ریپورتز»، این وضعیت را «بازی پیچیده‌ای میان تعقیب‌کننده و اهداف متحرک» توصیف کرده است. تعقیب‌کننده، خزانه‌داری آمریکا است که به دنبال اجرای تحریم‌هاست، درحالی‌که اهداف متحرک، شرکت‌ها و کشتی‌هایی هستند که تلاش می‌کنند این تحریم‌ها را دور بزنند.
