از استاکسنت تا هنیه؛ مروری بر فاجعههای امنیتی در سپاه پاسداران
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهعنوان یکی از ارکان اصلی نظامی و امنیتی ایران، در سالهای اخیر بارها هدف حملات اطلاعاتی و سایبری خارجی قرار گرفته و گاهی هم هدف رخنه عوامل نفوذی قرار گرفته است.
این حوادث که هم توسط نیروهای خارجی و هم از طریق خیانتهای داخلی رخ دادهاند، پیامدهای عمیقی برای امنیت ملی ایران و اعتبار سپاه پاسداران داشته است.
یکی از نخستین و ویرانگرترین حملات، حمله سایبری *استاکسنت* در سال ۲۰۱۰ بود؛ یک عملیات مشترک ایالات متحده و اسرائیل که تأسیسات غنیسازی هستهای ایران در نطنز را هدف قرار داد. استاکسنت، که یک کرم رایانهای بسیار پیچیده بود، به سیستمهای امنیتی ایران نفوذ کرد و بهطور خاص سانتریفیوژهای مورد استفاده برای غنیسازی اورانیوم را هدف قرار داد. این بدافزار با اختلال در سرعت چرخش سانتریفیوژها، آسیب فیزیکی جدی به آنها وارد کرد و برنامه هستهای ایران را چندین سال به تأخیر انداخت. این حمله نخستین مورد شناختهشده استفاده از سلاحهای سایبری برای ایجاد اختلال فیزیکی در زیرساختهای حیاتی یک کشور بود و آسیبپذیری سپاه پاسداران در حوزه فضای مجازی را آشکار کرد.
در نوامبر ۲۰۲۰، ترور محسن فخریزاده، یکی از دانشمندان ارشد هستهای ایران و چهره کلیدی در توسعه تسلیحات هستهای کشور، بهعنوان یک نقض امنیتی بزرگ دیگر شناخته شد. فخریزاده در یک عملیات دقیق و با استفاده از تسلیحات کنترل از راه دور در نزدیکی تهران کشته شد. این ترور نهتنها ضربه سنگینی به برنامههای هستهای ایران وارد کرد، بلکه ناتوانی سپاه پاسداران در حفاظت از شخصیتهای مهم در داخل مرزهای کشور را به نمایش گذاشت. توانایی اسرائیل برای انجام چنین حملاتی در قلب برنامه هستهای ایران یک ضربه شدید به زیرساختهای امنیتی سپاه بود.
در آگوست ۲۰۲۴، ترور *اسماعیل هنیه*، یکی از رهبران گروه فلسطینی حماس، در تهران نمونهای دیگر از ضعفهای امنیتی سپاه پاسداران را نشان داد. این قتل که گفته میشود توسط اسرائیل و احتمالاً با همکاری نفوذیهای داخلی در سپاه انجام شده باشد، بار دیگر نگرانیهای جدی در مورد نفوذ خارجی به نیروهای امنیتی ایران را برجسته کرد.
علاوه بر این، در سال ۲۰۱۸، عوامل موساد در یک عملیات جسورانه به یک انبار در تهران نفوذ کرده و هزاران سند مرتبط با برنامههای هستهای ایران را به دست آوردند. این نقض امنیتی که چندین ساعت مخفی باقی مانده بود، اطلاعات حساس درباره فعالیتهای هستهای مخفی ایران را در اختیار اسرائیل قرار داد و اعتبار سپاه پاسداران در حفاظت از اطلاعات محرمانه را خدشهدار کرد.