یک راز کیهانی جدید: یک سیاره «پف کرده» با رفتار غیرمعمول خود دانشمندان را گیج کرد
دانشمندان نجوم اخیراً سیاره‌ای را در فاصله‌ای حدود ۵۷۸ سال نوری از زمین کشف کرده‌اند که با ویژگی‌های غیرمعمول خود، بسیاری از فرضیات رایج درباره شکل‌گیری سیارات را به چالش کشیده است.
این سیاره که با نام «TOI-۴۵۰۷ b» شناخته می‌شود، در مدار یک ستاره جوان به سن تقریبی ۷۰۰ میلیون سال قرار دارد. این موضوع باعث شده که این منظومه یکی از جوان‌ترین منظومه‌های سیاره‌ای کشف‌شده تاکنون به شمار رود. آنچه این سیاره را منحصر به فرد کرده، ابعاد و جرم آن است: قطر آن ۹ برابر زمین اندازه‌گیری شده، اما تنها ۳۰ برابر زمین جرم دارد. این نسبت باعث شده که آن را در رده سیارات «منفوخ» یا پف‌کرده دسته‌بندی کنند، یعنی سیاراتی با جو گسترده و چگالی پایین.
اما نکته عجیب‌تر، مدار خاص این سیاره است. بر خلاف اکثر سیارات که در راستای محور چرخش ستاره‌شان حرکت می‌کنند، «TOI-۴۵۰۷ b» به‌صورت تقریبا قطبی و با زاویه‌ای عمودی به دور ستاره خود می‌چرخد. این مدار ۱۰۵ روز طول می‌کشد که برای سیاراتی با چنین ویژگی‌هایی، زمان نسبتاً طولانی محسوب می‌شود.
این ترکیب نادر از ویژگی‌ها، از جمله جرم کم، فاصله زیاد از ستاره، و مدار مایل، باعث شده که نظریه‌های رایج در مورد منشاء جو گسترده این سیاره زیر سؤال برود. به طور معمول، چنین سیاراتی تحت تأثیر «گرمایش مَدّی» قرار می‌گیرند؛ پدیده‌ای که در آن گرمای ناشی از کشش گرانشی ستاره موجب تورم جو سیاره می‌شود. اما در این مورد خاص، فاصله زیاد سیاره از ستاره‌اش این نظریه را منتفی می‌سازد.
فرضیه وجود حلقه‌هایی بزرگ پیرامون سیاره نیز رد شده، چرا که دمای محیطی آن اجازه پایداری چنین ساختارهایی را نمی‌دهد. برخی دانشمندان احتمال می‌دهند که یک رویداد کیهانی بزرگ در گذشته این منظومه موجب ایجاد این مدار غیرمعمول شده باشد.
این مطالعه با داده‌های ماهواره «تِس» ناسا و تلسکوپ «استیپ» در قاره جنوبگان انجام شده و هنوز تحت بررسی علمی قرار دارد. با این حال، توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده و امید می‌رود که تلسکوپ فضایی جیمز وب بتواند اطلاعات بیشتری درباره ترکیبات جوی این سیاره و منشاء آن ارائه دهد.
