مقایسه توان نظامی هند و پاکستان در سایه تنشهای فزاینده در کشمیر

با افزایش تنشها میان هند و پاکستان، بهدنبال حمله مسلحانه در منطقه بَهالغام در بخش هندی کشمیر که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر شد، نگاهها بار دیگر به توان نظامی دو کشور همسایه و دارای تسلیحات هستهای معطوف شده است.
در جدیدترین گزارش وبسایت تخصصی «گلوبال فایر پاور» برای سال ۲۰۲۵، هند در جایگاه چهارم قدرت نظامی جهان قرار گرفته است. این در حالی است که پاکستان با قرارگیری در رتبه دوازدهم، فاصله قابل توجهی از رقیب سنتی خود دارد، هرچند همچنان یکی از قدرتهای برجسته منطقه بهشمار میرود.
از منظر منابع انسانی، هند با جمعیتی بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر و بیش از ۵۲۲ میلیون نیروی آماده بهکار، برتری عددی قابلتوجهی نسبت به پاکستان با جمعیتی حدود ۲۵۲ میلیون نفر و ۸۶ میلیون نیروی بالقوه دارد. تعداد نیروهای فعال هند بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر و ذخیرهای بالای یک میلیون است، در حالی که پاکستان ۶۵۴ هزار نیروی فعال و ۵۵۰ هزار نیروی ذخیره دارد.
در زمینه بودجه دفاعی، هند با صرف هزینهای معادل ۷۵ میلیارد دلار، بیش از ۹ برابر پاکستان با بودجهای حدود ۷.۶ میلیارد دلار هزینه میکند. این اختلاف چشمگیر در تجهیزات، آموزش، و فناوری نظامی بهوضوح مشهود است.
نیروی هوایی هند دارای ۲٬۲۲۹ فروند هواپیما است که شامل ۵۱۳ جنگنده و ۸۹۹ بالگرد (از جمله ۸۰ فروند هجومی) میشود. در مقابل، پاکستان با ۱٬۳۹۹ هواپیما، از جمله ۳۲۸ جنگنده و ۳۷۳ بالگرد (۵۷ فروند هجومی) در رتبه پایینتری قرار دارد، گرچه با همکاری چین در توسعه جنگندههای «JF-17» بخشی از شکاف را جبران کرده است.
در حوزه زمینی، هند با ۴٬۲۰۱ تانک، حدود ۱۴۸ هزار خودروی زرهی و ۳٬۲۴۳ توپ کششی، برتری قابلتوجهی دارد. پاکستان در مقابل دارای ۲٬۶۲۷ تانک و ۵۰ هزار خودروی زرهی است، اما در توپخانه خودکششی با ۷۵۲ واحد از هند با ۱۴۰ واحد پیشی گرفته است.
در نیروی دریایی، هند ۲۹۳ شناور نظامی از جمله ۲ ناو هواپیمابر، ۱۸ زیردریایی (شامل نمونههای هستهای) و ۱۲ ناوشکن دارد. پاکستان با ۱۲۱ شناور، فاقد ناو هواپیمابر است و تنها ۸ زیردریایی، ۲ ناوشکن و ۹ ناوچه در اختیار دارد.
در زمینه هستهای، هند حدود ۱۸۰ کلاهک و پاکستان نزدیک به ۱۷۰ کلاهک در اختیار دارند. هر دو کشور از موشکهای بالیستیک پیشرفتهای چون «آگنی» و «شاهین» بهره میبرند.
با وجود برتری نظامی هند، موقعیت جغرافیایی پاکستان و تواناییهای موشکی و توپخانهایاش، آن را به بازیگری مهم در معادلات امنیتی منطقه تبدیل کرده است.