زندگی کردن در حاشیه .. زندگی فاجعه‌بار کولبران
زندگی کولبرانی که کالاهای قاچاق را بین ایران و کردستان عراق، روی کمر خود می‌برند، فاجعه‌بار است.
به گزارش ایندیپندنت به نقل از سازمان‌های حقوق بشری مستقر در ایران، در سال ۲۰۲۰، ۵۶ کولبر کشته و ۱۶۷ نفر از آنها زخمی شدند.
نقل کالاها به مرز ایران و کردستان عراق، منبع درآمد هزاران نفر است. افرادیکه این کار را انجام می‌دهند، «کولبران» نام دارند.
آنها کالاهایی با وزن ۲۵ تا ۱۲۰ کیلوگرم را در راه‌های کوهستانی خطرناک و مناطق مرزی مین‌گذاری‌شده، روی کمر خود حمل می‌کنند.
کولبران در کردستان عراق، محصولات الکترونیکی، سیگار و پارچه می‌خرند سپس این کالاها را در محل‌های جمع‌آوری، به بازرگانان ایرانی تحویل می‌دهند. این بازرگانان پس از بررسی کالاها، دستمزد کولبرها را می‌دهند.
بر اساس این گزارش، کولبرها حدود ۱۲ ساعت کار بارکشی می‌کنند و بین ۷ تا ۱۲ دلار دستمزد دریافت می‌کنند.
در زمستان، کولبرها از مسیرهای کوهستانی پوشیده به یک متر برف می‌گدرند و با خطر مرگ و یا آسیب‌های جدی روبرو می‌شوند.
بر اساس گزارش ایندیپندنت، سن کولبران از ۱۵ سال شروع و تا سن ۷۵ سال هم می‌رسد و تعداد قابل توجهی از آنها تحصیلات دانشگاهی دارند و مشکلات اقتصادی و بیکاری آنها را مجبور به انجام این کار خطرناک کرده‌است. پزشکان و مهندسان بیکار نیز در میان کولبرها دیده می‌شوند.
در پی حملات مرزبانان، بسیاری از کولبرها فلج شده یا روی صندلی چرخ‌دار مانده‌اند.
نادر محمدی، ۳۳ ساله، که از کودکی کار کولبری را آغاز کرده، گفت: «من شانس آوردم کشته نشدم و با چند عمل جراحی نجات یافتم. ممکن است دوباره به كاروان كولبرها بپیوندم. بسیاری از كولبرها بر اثر تیراندازی سربازان کشته می‌شوند. برخی از آنهایکه زنده می‌مانند، فلج می‌شوند یا بقیه عمر روی صندلی چرخ‌دار می‌مانند.»
شاهوان مریوانی، ۳۷ ساله، گفت که با وجود مین‌ها، مرزبانان و شرایط ناهمواری، احتمال بازگشت کولبرها به خانه ۳۰ درصد است.
او افزود: «گاهی در کاروان‌های هزار نفری حرکت می‌کنیم، گاهی هم ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفری می‌رویم. در زمستان با خطر یخ‌زدگی یا گیر افتادن زیر بهمن، در مناطق کوهستانی روبرو می‌شویم. من بارها این را تجربه کرده‌ام.»
لیلا حسن‌پور، هماهنگ‌کننده شبکه حقوق بشر کردستان، بیان کرد که کولبران با بحران اقتصادی جدی‌ای روبرو هستند چونکه در شهرهایی که کولبرها در آن زندگی می‌کنند، زمینه‌های همچو صنعتی‌سازی، کشاورزی و گردشگری وجود ندارد.
