روز تاریخی برای خاورمیانه؛ کانادا، استرالیا، بریتانیا و پرتغال فلسطین را به رسمیت شناختند

سه کشور کانادا، استرالیا و بریتانیا و همین طور کشور پرتغال روز یکشنبه به طور رسمی کشور فلسطین را به رسمیت شناختند.
این اقدام واکنش فوری مقامات اسرائیل را در پی داشت، به طوری که شماری از وزرای کابینه این کشور خواستار الحاق کرانه باختری شدند. در مقابل، تشکیلات خودگردان فلسطین این رویداد را «روزی تاریخی» توصیف کرده و از این کشورها تشکر کرد.
فلسطین از نظر بسیاری از تحلیلگران «کشوری موجود و در عین حال ناموجود» است. این سرزمین اگرچه دارای شناسایی بینالمللی گسترده، نمایندگیهای دیپلماتیک در کشورهای مختلف و تیمهای ورزشی حاضر در مسابقات جهانی از جمله المپیک است، اما به دلیل تداوم منازعه فلسطینی ـ اسرائیلی، هنوز مرزهای رسمی و شناختهشدهای ندارد. افزون بر این، فلسطین ارتش مستقل یا اقتصادی پایدار ندارد و درآمدهایش همچنان زیر نظر اسرائیل قرار دارد.
اشغال نظامی اسرائیل در کرانه باختری نیز موجب شده است که تشکیلات خودگردان فلسطین ـ که در پی توافقات صلح دهه ١٩٩٠ شکل گرفت ـ نتواند کنترل کامل بر سرزمین و جمعیت خود اعمال کند. از این رو، شناسایی کشور فلسطین بیش از هر چیز جنبهای نمادین دارد؛ اقدامی که معنای اخلاقی و سیاسی پررنگی پیدا کرده، به ویژه پس از جنگ ویرانگر اسرائیل علیه غزه و گزارشهای سازمان ملل درباره وقوع «نسلکشی» در این منطقه محاصرهشده.
این تصمیم راه را برای گشایش سفارتخانهها، تبادل سفرا و افزایش حضور فلسطین در نهادهای بینالمللی باز میکند و در عین حال فشار جهانی بر دولت بنیامین نتانیاهو را که در داخل نیز با انتقادهای گسترده روبهرو است، افزایش میدهد. اهمیت این اقدام زمانی دوچندان میشود که بریتانیا، کشوری که در سال ١٩١٧ «بیانیه بالفور» را صادر کرد، اکنون فلسطین را به رسمیت شناخته است. دیوید لَمی، وزیر خارجه پیشین بریتانیا، در سخنرانی ماه ژوئیه در سازمان ملل یادآور شد که کشورش «مسئولیتی ویژه در حمایت از راهکار دو کشوری» دارد و به مفاد بالفور که شامل تضمین حقوق غیر یهودیان بود اشاره کرد.
منطقه فلسطین که از سال ١٩٢٢ تا ١٩٤٨ تحت قیمومت بریتانیا اداره میشد، همواره موضوعی ناتمام در عرصه بینالمللی باقی مانده است. با وجود تشکیل اسرائیل در سال ١٩٤٨، تلاشها برای ایجاد دولت فلسطینی به دلایل گوناگون ناکام ماند. طرح «راهحل دو کشوری» نیز که بر ایجاد کشوری در کرانه باختری و غزه با پایتختی قدس شرقی استوار بود، تا کنون بینتیجه مانده و اسرائیل همچنان به گسترش شهرکها و تصرف اراضی ادامه داده است.
با این حال، ابتکار مشترک عربستان سعودی و فرانسه در ماههای اخیر بار دیگر این مسیر را فعال کرده و در سازمان ملل مورد حمایت قرار گرفته است. هماکنون ١٥٠ کشور از مجموع ١٩٣ عضو سازمان ملل فلسطین را به رسمیت شناختهاند. فلسطین نیز دارای جایگاه «دولت ناظر دائم» در سازمان ملل است که امکان مشارکت بدون حق رأی را فراهم میسازد.