دلایل تفاوت زمان اوجگیری کرونا در استانهای ایرانی
دادههایی که به دست «بیبیسی» رسیده، از تفاوتهای قابل توجهی در نحوه شیوع كرونا در ايران و زمان اوجگیری آن در مناطق مختلف کشور پرده بر میدارد
بررسی دادههایی که درباره مبتلایان به ویروس کرونا و جانباختگان بر اثر آن در ایران به دست «بیبیسی» رسیده، از تفاوتهای قابل توجهی در نحوه شیوع این بیماری و زمان اوجگیری آن در مناطق مختلف کشور و نیز احتمال زنده ماندن مبتلایان پرده بر میدارد.
این دادهها نشان میدهد بعضی از استانهای ایران توانسته اند پس از موج اول مرگومیر ناشی از کرونا در اسفند ۱۳۹۸ و فروردین ۱۳۹۹، بیماری را کنترل کنند؛ در صورتی که استانهای دیگری شاهد بالا رفتن دوباره شمار بیماران و جانباختگان بودند. در کنار این، اختلاف قابل توجهی درباره احتمال زنده ماندن افراد مبتلا در استانهای مختلف ایران وجود دارد.
این دادهها موارد قطعی و مشکوک به بیماری کووید – ۱۹ در مراکز درمانی ایران از ۲ بهمن ۱۳۹۸ تا ۳۰ تیر ۱۳۹۹ را در بر میگیرد و بیبیسی از منابع و با روشهای مختلفی تلاش کرده تا حد امکان، آنها را راستیآزمایی کند. بررسی دادهها نشان میدهد از لحاظ زمانبندی شیوع ویروس، استانهای مختلف با هم تفاوتهای مهمی دارد.
در استانهایی مانند قم، گیلان و مازندران، نرخ مرگومیر روزانه در اسفند به اوج خود رسیده، ولی از فروردین رو به کاهش گذاشته و تا اواخر تیرماه پایین هم مانده است.
استانهای دیگری از جمله خوزستان، کردستان و هرمزگان که شیوع ویروس در آنها در موج اول نسبتاً کم بوده، در اواخر خرداد و تیر شاهد افزایش قابل توجه شمار جانباختگان بودند.
دادهها نشان میدهد بعضی استانها پس از عبور از موج اول بیماری در اوایل بهار، نتوانسته اند آن را تحت کنترل نگه دارند و شاهد اوجگیری دوباره موارد ابتلا به کووید – ۱۹ و موارد مرگ ناشی از آن در آخر بهار و اوایل تابستان بودند. در بعضی از استانها از جمله تهران ظاهراً موج اول شدیدتر از موج دوم بود.
در استانهای دیگری نظیر البرز، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی موج دوم شیوع کرونا از موج اول شدیدتر بود.
دکتر گودرز دانایی، متخصص همهگیرشناسی در دانشگاه هاروارد میگوید اختلاف زمانی در نقطه اوجگیری در استانهای مختلف دو دلیل دارد؛ یکی اینکه شیوع بیماری کرونا از استانهایی نظیر قم و تهران شروع شد و به تدریج به بقیه کشور سرایت کرد. دلیل دیگر این اختلاف، دشواریهای اعمال سیاستهای بهداشتی برای جلوگیری از همهگیری ویروس در شهرهای بزرگتر است.
به گفته دکتر دانایی، خستگی جمعیت و ازسرگیری فعالیت ادارات و کسب و کارها باعث شده بعضی استانها شاهد موج دوم باشند و تضمینی نیست که استانهای دیگری که تا این مقطع با موج دوم رو بهرو نشدهاند، آن را در آینده تجربه نکنند.