آیا «مرگ با هزار زخم» میتواند رژیم ایران را تا پایان دوره ترامپ تغییر دهد؟
همزمان با ادامه پیشرفت برنامه هستهای و گزارشهای حاکی از افزایش تولید موشکهای ایران، برخی تحلیلگران اسرائیلی ابراز نگرانی کردهاند که احتمالاً زمان برای اقدام جهت تغییر رژیم در ایران رو به پایان است و باید پیش از پایان دوره ترامپ صورت گیرد.
یوناح جرمی باب، نویسنده کتاب «تهران را هدف قرار بده» و تحلیلگر ارشد اطلاعاتی روزنامه جروزالمپست، در مقالهای مفصل به بررسی واقعبینیِ چنین هدفی تا سالِ ۲۰۲۹ پرداخته است.
باب در مقالهاش تأکید میکند که اسرائیل دستیابی ایران به سلاح هستهای را تهدیدی وجودی میداند و تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد که موشکهای ایرانی توان نفوذ به برخی سامانههای پدافندی پیشرفته را دارند. همچنین گزارش نیویورکتایمز حاکی است کارخانههای صنایع موشکی ایران «شبانهروزی کار میکنند» و تهران خود را برای شلیک همزمان دو هزار موشک در صورت تشدید درگیری آماده میکند؛ موضوعی که به نگرانیهای راهبردی افزوده است.
با این حال، باب ابراز میدارد که توانایی اسرائیل و آمریکا برای مهندسی یا کنترل تغییر رژیم در ایران محدود است. او به سه عامل کلیدی اشاره میکند: وجود نیرویی سازمانیافته و آماده به سرکوب داخلی مانند بسیج با برآوردی نزدیک به دو میلیون نفر، تسلط رژیم بر ابزارهای کنترل اطلاعات و اینترنت و نفوذ گسترده سپاه پاسداران در اقتصاد و دستگاههای قدرت. تجربههای گذشته در سالهای اعتراضاتی چون ۱۳۸۸، ۱۳۹۶، ۱۳۹۸ و اعتراضاتِ ۱۴۰۱ نشان داده که حکومت توانسته با ترکیب سرکوب و کنترل ارتباطات، موجهای اعتراضی را خنثی کند.
نویسنده میگوید حذف فیزیکی یا مرگ علی خامنهای ۸۶ ساله، به خودی خود به فروپاشی رژیم منجر نخواهد شد؛ مگر اینکه همزمان جنبش اعتراضی گسترده و شکاف در میان فرماندهان نظامی ایجاد شود. حتی حملات اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه که به ترور بیش از سی مقام نظامی و اطلاعاتی ایران انجامید، اتحاد عمومی را در داخل ایران تقویت کرد و سرنگونی آنرا غیرمحتمل ساخت.
باب طرح «مرگ با هزار زخم» را بهعنوان استراتژی بلندمدت توصیف میکند؛ روندی که نه یک عملیات سریع بلکه مجموعهای از اقدامات فرسایشی در حوزههای سیاسی، اقتصادی و نظامی است تا ساختارهای اقتدار در ایران تضعیف شود. او نتیجه میگیرد که طی کردن چنین راهبردی به احتمال زیاد فراتر از افقِ زمانیِ ۲۰۲۹ خواهد بود و ترکیبی از صبر، تداوم فشار و بهرهگیری از فرصتهای داخلی لازم است.
در خاتمه، به نظر میرسد گزینهٔ تغییر رژیم در کوتاهمدت برای اسرائیل و آمریکا دستکم تا پایان دوره ترامپ واقعبینانه و قابلاطمینان نیست؛ موفقیت نیازمند ترکیبی از راهبردهای طولانیمدت، ضربهپذیریِ ساختاری درونِ ایران و نوعی فرصتشناسی سیاسی است.