جنگ منطقهای و ترس از فروپاشی خاورمیانه؛ پاسخ ایران به ترور هنیه چه خواهد بود؟
ترس از فروپاشی خاورمیانه به یک جنگ منطقهای گسترده در سراسر جهان افزایش یافته است، و در این بین، انتظار میرود که ایران به ترور اسماعیل هنیه، رهبر دفتر سیاسی حماس، پاسخ دهد. اما چه سناریوهایی برای این پاسخ پیشبینی میشود؟
مجله آمریکایی «پولیتیکو» دو سناریوی ممکن را مطرح کرده است؛ سناریوی اول این است که ایران از خاک خود با استفاده از موشکهای بالستیک میانبرد و کروز به اهداف اسرائیلی حمله کند.
این مجله از قول دریادار بازنشسته مارک مونتگمری، که قبلاً به عنوان مدیر سیاستهای کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا فعالیت میکرد، نقل کرده است که «این سناریو همچنان روی میز است.»
اما مونتگمری گفت که بعید است ایران همان حملهای را که در ۱۳ آوریل گذشته علیه اسرائیل انجام داد، تکرار کند. آن حمله در پاسخ به حمله تلآویو به کنسولگری ایران در دمشق بود و از پهپادها و حملات موشکی استفاده شد که توسط ایالات متحده و اسرائیل دفع شد.
سناریوی دوم طبق گزارش «پولیتیکو» حملهای است که شامل شلیک همزمان تعداد زیادی موشک توسط نیروهای وابسته به ایران در لبنان، سوریه و عراق میشود، که زمان موجود برای اسرائیل و متحدانش برای سرنگونی این اهداف به صورت پیشگیرانه را کاهش میدهد.
جاناتان روه، مسئول سیاست خارجی در مؤسسه یهودی امنیت ملی آمریکا، گفت که چنین حملهای طراحی شده تا دفاعات اسرائیل را غرق کند و زمان کمتری به ارتش اسرائیل برای پاسخ دهد.
او افزود: «ایران این بار سعی دارد راهی برای تحمیل برخی هزینههای واقعی و عینی بر اسرائیل بیابد، تا آن را مجبور کند که از حمله به اهداف حزبالله یا انجام کارهایی مانند ترور هنیه در تهران دست بکشد.»
این سناریو را همچنین روزنامه «فایننشال تایمز» مورد اشاره قرار داده که تحلیلگران معتقدند پاسخ ایران ممکن است شامل حملات همزمان توسط نیروهای وابسته به آن، از جمله حوثیها در یمن و شبهنظامیان وفادار به تهران در عراق و سوریه باشد.
خبرگزاری «آسوشیتدپرس» نیز گزارش داد که ایران ممکن است حملهای مشابه با پاسخ خود به هدف قرار دادن کنسولگریاش در دمشق در آوریل گذشته انجام دهد و گفت که این بار ممکن است حزبالله نیز برای انتقام از ترور فرمانده بزرگ نظامیاش، فؤاد شکر، که هفته گذشته کشته شد، دخالت کند.
این خبرگزاری توضیح داد که چنین حملهای میتواند به فرسایش دفاع هوایی اسرائیل منجر شود، که به معنای افزایش تعداد حملات موشکی و افزایش خطر تلفات است، امری که ممکن است در نهایت به یک جنگ منطقهای گستردهتر منجر شود.
در مقابل، مقالهای در روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» فاش کرد که دولت رئیسجمهور آمریکا جو بایدن معتقد است که تلاشهای دیپلماتیک ایالات متحده ممکن است ثمر بدهد و ایران شاید در برنامه خود برای انتقام از اسرائیل پس از ترور هنیه تجدید نظر کند.
کاخ سفید از طریق کانالهای پشتی، مانند سفارت سوئیس در تهران و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، مذاکراتی با ایران انجام داده است تا تهران را به خویشتنداری ترغیب کند.
همزمان، کاخ سفید علاوه بر ارسال یک ناوگان دریایی و هوایی آمریکایی برای حفاظت از اسرائیل و دیگر متحدان ایالات متحده در صورت شکست بازدارندگی، هشدارهای صریحی به نخستوزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو داد تا از ممانعت از آتشبس در غزه خودداری کند.
این مقاله اشاره کرد که نمایش قدرت آمریکا در منطقه ممکن است تهران را نیز از تصمیم به انتقام منصرف کند.
از سوی دیگر، روزنامه بریتانیایی «گاردین» گزارش داد که رئیسجمهور روسیه ولادیمیر پوتین از ایران خواسته است تا از تلفات غیرنظامیان در هر حمله انتقامی علیه اسرائیل خودداری کند.
این روزنامه نوشت که هشدار پوتین، که متحد نزدیک ایران است، توسط وزیر دفاع سابق و دبیر شورای امنیت ملی روسیه، سرگئی شویگو، در جریان سفرش به تهران دو روز پیش ارائه شده است.
«گاردین» توضیح داد که این پیام توبیخی به ایران برای اصرار بر انتقامگیری نبود، بلکه بازتابی از نگرانی روسیه از این بود که پاسخ به ترور هنیه میتواند اوضاع را از کنترل خارج کند.