گزارش تحلیلی | آیا روسیه به مستعمره چین تبدیل شده است؟
روسیه امروز دچار تناقضی آشکار شده است. از یک سو، تحت سلطه و تسلط فزاینده چین قرار گرفته و به مستعمره این ابرقدرت اقتصادی تبدیل شده و از سوی دیگر، رهبر روسیه یعنی ولادیمیر پوتین هنوز رویای احیای شکوه گذشته امپراتوری روسیه را در سر میپروراند.
کارشناسان میگویند این وضعیت متناقض برای روسیه ناپایدار است و این کشور در نهایت مجبور خواهد شد یکی از این دو مسیر را انتخاب کند: یا تسلیم کامل در برابر چین و پذیرش جایگاه مستعمرهای خود یا کنار گذاشتن رویاهای امپراتوریگری و تمرکز بر حفظ استقلال و عزت ملی.
الکساندر موتیل، استاد علوم سیاسی دانشگاه راتگرز آمریکا، در تحلیلی که در پایگاه خبری هیل منتشر شده، میگوید تمامی شواهد نشان میدهد روسیه در نهایت به عنوان یک مستعمره موفق تبدیل خواهد شد نه یک امپراتوری.
به گفته موتیل، رفتار پوتین و حلقه نزدیکانش در سفر اخیر به پکن و توافقات متعدد با مقامات چینی نشانگر جایگاه فرودست روسیه در این رابطه است. واگذاری زمینهای بزرگ در نزدیکی مسکو به چینیها، تبدیل روسیه به تامین کننده مواد خام چین، و ورود میلیونها مهاجر چینی به خاک روسیه، همگی دال بر نفوذ عمیق پکن در کرملین است.
موتیل معتقد است که چین برای حفظ سرمایهگذاریها و منافع خود در روسیه، هر چه بیشتر در امور داخلی این کشور مداخله خواهد کرد. این در حالی است که پوتین در تلاش برای احیای شکوه گذشته امپراتوری روسیه، دو بار به اوکراین حمله کرده و جاهطلبیهایش تا قفقاز، آسیای مرکزی و شرق اروپا گسترش یافته است.
به باور این استاد دانشگاه راتگرز، رویکرد پوتین به شکست خواهد انجامید، زیرا در حالی که امپراتوریها مناطق دیگر را به مستعمره تبدیل میکنند، اما مستعمرات هرگز به امپراتوری تبدیل نمیشوند. تلاش برای هر دو هدف تنها میتواند منجر به بیثباتی در روابط روسیه و چین شود.
موتیل پیشبینی میکند اگر جنگ در اوکراین به زیان روسیه پیش رود، چین با یک انتخاب دشوار روبرو خواهد شد: یا باید شاهد آتش گرفتن مستعمره خود باشد یا سعی کند با هزینههای هنگفت از آن پشتیبانی کند.
این وضعیت میتواند به روسیه بیاموزد که دیگر امپراتوری نخواهد شد و به چین نیز نشان دهد که داشتن مستعمرههای مگالومان و خودبزرگبین، ارزش تحمل مشکلات ناشی از آن را ندارد.
در همین حال، اوکراین و غرب میتوانند شاهد این تناقضات میان مسکو و پکن و عواقب ناشی از آن باشند.
تحلیلگران معتقدند درگیریهای احتمالی میان روسیه و حامی چینی اش میتواند برای هر دو طرف پیامدهای جدی به همراه داشته باشد.