سه سناریوی احتمالی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای
در حالی که برنامه هسته‌ای ایران به کانون تنش‌ها با اسرائیل تبدیل شده، تحلیلگران سه سناریوی اصلی را برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای پیش‌بینی می‌کنند.
اسرائیل این برنامه را تهدیدی وجودی تلقی می‌کند، در حالی که ایران آن را تضمینی برای امنیت ملی خود می‌داند.
تضاد میان ایران و اسرائیل ریشه در مسائل مختلفی دارد؛ از رقابت برای نفوذ منطقه‌ای گرفته تا عوامل ایدئولوژیک و مذهبی. در سال‌های اخیر، با تضعیف حزب‌الله در لبنان، سقوط رژیم بشار اسد در سوریه و کاهش حضور نظامی ایران در آن کشور، تمرکز اصلی اختلافات بر موضوع هسته‌ای قرار گرفته است.
بنا بر گزارش "نشنال اینترست"، عدم درگیری مستقیم اخیر میان دو طرف نیز بخشی از تغییر رویکرد آمریکا نسبت به این پرونده است.
سناریوی اول: توافق اولیه
اولین سناریو، توافق جزئی است که به‌دلیل شرایط سیاسی بین‌المللی و داخلی، محتمل‌ترین گزینه در ماه‌های آینده تلقی می‌شود. این توافق می‌تواند شامل محدودیت‌های موقت در فعالیت‌های هسته‌ای باشد، اما به سطح توافق سال ۲۰۱۵ که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، نخواهد رسید. با حمایت رهبر ایران، علی خامنه‌ای، تهران احتمالاً به‌گونه‌ای مذاکره خواهد کرد که هم فشارها را کاهش دهد و هم قابلیت‌های هسته‌ای خود را حفظ کند. یکی از عوامل تسریع این مسیر، فشار غرب برای رسیدن به توافق پیش از پایان سازوکار بازگشت تحریم‌ها در مهرماه ۱۴۰۴ است.
سناریوی دوم: توافق جامع
دومین سناریو، رسیدن به یک توافق جامع‌تر از توافق ۲۰۱۵ است؛ گرچه احتمال وقوع آن کمتر است. ترامپ ممکن است با هدف پایان دادن به جنگ اوکراین و جلب حمایت روسیه برای فشار به ایران، انگیزه بیشتری برای ارائه تضمین‌های مثبت به تهران داشته باشد. تشدید تحریم‌ها علیه چین و فعالیت‌های نفتی ایران نیز می‌تواند این روند را تسریع کند. توافق جامع، ضمن افزایش نظارت‌های بین‌المللی و محدودسازی توان ایران در غنی‌سازی، می‌تواند از گسترش تنش‌های منطقه‌ای جلوگیری کند.
سناریوی سوم: حمله نظامی
اما در غیاب راه‌حل دیپلماتیک، سناریوی سوم یعنی حمله نظامی اسرائیل محتمل‌تر خواهد شد. تاریخچه حملات اسرائیل به عراق در سال ۱۹۸۱ و سوریه در سال ۲۰۰۷، نشانگر آمادگی تل‌آویو برای اقدام نظامی است. اگر مذاکرات ناکام بماند، نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، با حمایت برخی گروه‌های داخلی، ممکن است گزینه نظامی را فعال کند. عواملی چون ضعف فعلی پدافند هوایی ایران، احتمال تأسیس سایت‌های جدید غنی‌سازی، و نارضایتی داخلی از دولت راست‌گرای اسرائیل می‌تواند محرک این تصمیم باشد.
اما اجرای چنین حمله‌ای با ملاحظاتی روبه‌رو است: از احتمال پاسخ سریع ایران تا تغییر در موازنه‌های بین‌المللی که ممکن است واکنش آمریکا را نیز تغییر دهد. در نهایت، تصمیم اسرائیل باید بر اساس ارزیابی دقیق از ظرفیت عملیاتی، حمایت بین‌المللی و خطرات ژئوپلیتیکی اتخاذ شود.
