سه منبع زرادخانه عظیم، تامین‌کننده سلاح‌های حماس
طی چند روز گذشته، از زمان آغاز عملیات «سیل الاقصی»، حماس از زرادخانه عظیمی از تسلیحات استفاده کرده که سؤالاتی را در مورد منبع آن‌ها ایجاد می‌کند.
از زمان حمله غافلگیرانه حماس بر علیه اسرائیل در شنبه گذشته، حماس از هزاران راکت و موشک و مواد منفجره پرتابی استفاده کرده است.
علاوه بر آن‌ها، پهپادها و سلاح‌های کوچک و مهمات بی‌شماری نیز مورد استفاده قرار گرفت که سوال‌هایی را در مورد منبع این مهمات ایجاد کرده است.
نوار غزه یک نوار ساحلی به مساحت ۱۴۰ مایل مربع در دریای مدیترانه است که از شمال و شرق با اسرائیل و از جنوب با مصر همسایه است.
نوار غزه یک منطقه فقیر و پرجمعیت با منابع اندک است که از حدود ۱۷ سال قبل که حماس کنترل غزه را به دست گرفت، تقریباً به طور کامل منزوی شده است.
اسرائیل همچنین محاصره هوایی، دریایی و زمینی غزه را اعمال کرده و طیف گسترده‌ای از عملیات‌های نظارتی را زیر نظر دارد.
همه این شرایط این سؤال را ایجاد می‌کند که چگونه حماس توانست این حجم عظیم تسلیحات را جمع آوری کند تا قادر به آغاز و اجرای چنین عملیات نظامی سنگینی شود.
شبکه خبری CNN آمریکا در گزارشی درباره کتاب «حقایق جهانی» منتشر شده توسط سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا صحبت کرد که در آن آمده است: «حماس سلاح‌های خود را از طریق قاچاق یا ساخت به دست می‌آورد. همچنین از ایران حمایت نظامی دریافت می‌کند.»
ایران بزرگترین حامی است
اگرچه نه واشنگتن و نه تل‌آویو هیچ مدرکی دال بر نقش مستقیم ایران در عملیات اخیر حماس پیدا نکردند، اما کارشناسان می‌گویند که تهران از دیرباز حامی اصلی نظامی جنبش بوده است.
کارشناسان به این کانال آمریکایی توضیح دادند که ایران از طریق تونل‌های مخفی در مرز یا قایق‌هایی که از محاصره مدیترانه فرار کرده‌اند، سلاح به نوار غزه قاچاق می‌کند.
بلال صعب، یکی از اعضای ارشد و مدیر برنامه دفاع و امنیت در موسسه خاورمیانه در واشنگتن گفت: «زیرساخت تونل حماس با وجود اینکه اسرائیل و مصر مرتباً آن را تخریب می‌کنند، همچنان گسترده است.»
وی افزود: حماس «سلاح‌هایی را از ایران دریافت کرد که از طریق تونل‌ها به نوار غزه قاچاق می‌شد.»
چارلز لیستر، کارشناس ارشد موسسه خاورمیانه، خاطرنشان کرد که «ایران همچنین پیشرفته‌ترین موشک‌های بالستیک خود را از طریق دریا برای حماس به عنوان اجزای سازنده در غزه ارسال کرد.»
دانیل بایمن، کارشناس ارشد پروژه تهدیدات فراملی در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، گفت: «ایران با تأمین تجهیزات کلیدی به حماس در پروژه صنعتی‌سازی محلی خود کمک کرد، که این جنبش را قادر ساخت تا انبار مهمات خود را ایجاد کند.»
تولید محلی
چند روز قبل، علی برکه، رئیس کمیته روابط ملی حماس در خارج از کشور، در مصاحبه با شبکه خبری عربی «روسیه تودی»، جزئیاتی در مورد ساخت تسلیحات حماس ارائه کرد و توضیح داد که این جنبش برای سیل الاقصی تا دو سال آینده محهز شده است.
برکه که در لبنان زندگی می‌کند، گفت: «ما در غزه، کارخانه‌های محلی برای ساخت موشک‌هایی با برد ۲۵۰ کیلومتر، ۱۶۰ کیلومتر، ۸۰ کیلومتر و ۱۰ کیلومتر داریم.»
وی افزود: ما کارخانه‌های ساخت خمپاره و کلاشینکف و گلوله‌های آن‌ها را داریم.
باراکا بدون اشاره مستقیم به مشارکت خود در طراحی این حمله، با اشاره به اینکه «هم‌پیمانان حماس با سلاح و پول از آن حمایت می‌کنند»، گفت: «اول و مهم‌تر از همه، این ایران است که پول و سلاح در اختیار ما قرار می‌دهد.»
به گفته لیستر، «سپاه پاسداران ایران نزدیک به دو دهه است که به مهندسان حماس آموزش تسلیحات می‌دهد.»
وی توضیح داد که «سالها دسترسی به سیستم‌های پیشرفته‌تر، به مهندسان جنبش دانش لازم را برای ارتقای قابل توجه ظرفیت تولید محلی خود داده است» و خاطرنشان کرد که «تهران به آموزش سازندگان تسلیحات حماس ادامه می‌دهد.»
وی ادامه داد: مهندسان موشکی حماس بخشی از شبکه منطقه‌ای ایران هستند، بنابراین آموزش‌ها و تبادلات مکرر در خود ایران بخشی از تلاش‌های این کشور برای حرفه‌ای کردن نیروهای نیابتی خود در سراسر منطقه است.
بازیافت
موفقیت حماس در دستیابی به مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت این سلاح‌ها نیز نشان‌دهنده توانایی این جنبش است، به ویژه اینکه در غزه صنعت سنگینی وجود ندارد، صنعت اصلی در نوار منسوجات، فرآوری مواد غذایی و مبلمان است.
اما در میان صادرات اصلی این بخش، ضایعات آهن است که می‌تواند موادی برای ساخت سلاح فراهم کند.
بر اساس همین گزارش، احمد فواد الخطیب در مجمع فیکرای موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک در سال ۲۰۲۱ گفت: ضایعات آهن بیشتر از حملات ویرانگر قبلی در نوار به دست می‌آید.
وی گفت: زمانی که زیرساخت‌های غزه در حملات هوایی اسرائیل ویران شد، آنچه باقی مانده بود مانند ورقه‌ها و لوله‌های فلزی، میلگرد و سیم‌های برق، در کارگاه‌های تسلیحات حماس استفاده شد و دوباره به شکل لوله‌های موشک یا سایر مواد منفجره بازیافت شد.
الخطیب نوشت: بازیافت مهمات منفجر نشده اسرائیل و تبدیل آن‌ها به مواد منفجره و سایر قطعات راه دیگری برای دستیابی حماس به سلاح است.
وی گفت: عملیات ارتش اسرائیل در نوار غزه به طور غیرمستقیم موادی را در اختیار این جنبش قرار می‌دهد که تحت کنترل شدید بوده و یا کاملاً در غزه ممنوع است.
آرون پیلکینگتون، تحلیلگر نیروی هوایی آمریکا در امور خاورمیانه و نیروهای مسلح، گفت که انتشار این مقدار مهمات به این معنی است که حماس زرادخانه خود را چه از طریق قاچاق و چه از طریق ساخت، در دراز مدت ساخته است.
اما چیزی که برای او شگفت‌انگیز است «این است که چگونه می‌توان هزاران موشک را ذخیره، جابجا، آماده و پرتاب کرد و در عین حال از سرویس‌های اطلاعاتی فرار کرد.»
وی تاکید کرد که «چیزی که مشخص است این است که مبارزان فلسطینی بدون راهنمایی ایرانی‌ها هرگز قادر به انجام این کار نبودند.»
