ضربه احتمالی به ایران: محاسبات هزینه و پیامدهای منطقهای

با تشدید تنشها بین ایالات متحده و ایران، شبح یک رویارویی نظامی همچنان وجود دارد و سؤالاتی را در مورد پیامدهای احتمالی آن ایجاد میکند.
مجله فارین پالیسی در تحلیلی که توسط العین نیوز بررسی شده است، پیامدهای احتمالی هرگونه حمله آمریکا و اسرائیل، تأثیر آن بر موازنه قدرت منطقهای، تأثیر آن بر استراتژی جهانی آمریکا و حتی بازتاب آن بر صحنه داخلی خود ایران را بررسی کرده است.
با توجه به خطر رویارویی نظامی بر سر برنامه هستهای ایران که برخی تحلیلگران معتقدند تنها چند هفته تا تولید یک سلاح هستهای قابل استفاده فاصله دارد، فارین پالیسی از کارشناسان خواست ارزیابی کنند که حمله ایالات متحده، اسرائیل یا هر دو چگونه میتواند بر سیاست ایران و پویاییهای منطقهای گستردهتر تأثیر بگذارد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه اعلام کرد که کشورش پاسخی به نامه ارسالی دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، ارسال کرده است که در آن از تهران خواسته شده تا در مورد برنامه هستهای خود وارد مذاکره شود.
عراقچی ماهیت پاسخ ایران یا تاریخ ارسال آن را مشخص نکرد.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ از توافق بینالمللی با ایران خارج شد.
ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید آمادگی خود را برای گفتگو با تهران برای محدودکردن فعالیتهای هستهای این کشور اعلام کرد.
در همین حال، ترامپ سیاست «فشار حداکثری» خود علیه ایران را تشدید کرده و تحریمهای بیشتری را اعمال کرده و در صورت رد پیشنهاد مذاکره تهدید به اقدام نظامی کرده است.
این حمله میتواند به تواناییهای ایالات متحده در آسیا آسیب برساند
مهسا روحی، محقق موسسه مطالعات راهبردی ملی در دانشگاه دفاع ملی، معتقد است هرگونه حمله نظامی آمریکا و اسرائیل که تاسیسات هستهای ایران را هدف قرار دهد، میتواند بازتابهای منطقهای و جهانی داشته باشد.
این محقق به چند سناریو برای اقدام نظامی علیه برنامه هستهای ایران اشاره کرد.
به گفته روحی، یکی از محتملترین سناریوها، حملات هوایی هماهنگ با هدف قرار دادن تاسیسات هستهای، زیرساختهای نظامی و مراکز فرماندهی از جمله سنگرهای زیرزمینی است.
طرفداران این نوع عملیات استدلال میکنند که حداقل میتواند جاهطلبیهای هستهای ایران را به تأخیر بیندازد و میتواند به تسلیم.شدن و عقبنشینی این کشور از برنامه هستهایاش منجر شود.
از سوی دیگر، همین محقق میافزاید: مخالفان بر این باورند که این حمله میتواند ایران را به سرعت بخشیدن به تلاشهای هستهای خود به جای رها کردن آنها سوق دهد.
روحی صرفنظر از موفقیتآمیزبودن این حمله در به تعویق انداختن برنامه هستهای ایران، خاطرنشان میکند که هزینه طولانی مدت ممانعت از مسلح شدن ایران به سلاحهای هستهای بالا خواهد بود.
به عقیده او، چنین اقدام نظامی مستلزم تعهد نظامی درازمدت است و میتواند به تشدید تنش منطقهای منجر شود و احتمال سوقدادن ایران به سمت توسعه یک سلاح هستهای واقعی را افزایش دهد.
علاوه بر این، این حمله میتواند منابع نظامی ایالات متحده را تحت فشار قرار دهد و به طور بالقوه اولویتهای استراتژیک واشنگتن را به ویژه در مواجهه با افزایش نفوذ چین تضعیف کند.
با توجه به احتمال بیشتر حملات تلافیجویانه، حملات هوایی احتمالی ایالات متحده و اسرائیل نیز احتمالاً به یک درگیری گستردهتر تبدیل میشود.
سعید جعفری، روزنامهنگار ایرانی و تحلیلگر خاورمیانه، میگوید هر حمله نظامی که ایران را هدف قرار دهد، پیامدهای گستردهای بهویژه بر سیاست داخلی ایران خواهد داشت.
جعفری خاطرنشان کرد که برخی از گروههای اپوزیسیون ایران مداخله نظامی خارجی را «فرصتی بالقوه برای تغییر» میدانند.
وی افزود: «اما بر اساس تجربیات گذشته، به نظر میرسد که چنین حملهای به مخالفان رژیم حاکم کمک کند تا به سوی اهدافشان پیش بروند و مشکوک به نظر میرسد.»
وی افزود: مشخص نیست که آیا یک حمله نظامی واقعاً مانع از عبور ایران از آستانه سلاحهای هستهای میشود یا خیر.
علاوه بر این، یک حمله نظامی ممکن است تهران را به بازنگری استراتژی هستهای خود وادار کند.
به جای کنار گذاشتن پروژه هستهای خود، ممکن است تسلیحات هستهای را تنها ضمانت امنیت ملی و بازدارندگی خود در برابر تهدیدات آینده بداند و به دنبال بمب هستهای خود و سرعت بخشیدن به تولید آن شود.
تأثیر منطقهای نیز میتواند وخیم باشد. به گفته این تحلیلگر ایرانی تهران بارها هشدار داده که هرگونه حمله نظامی علیه این کشور، منافع آمریکا در منطقه را به اهداف قانونی برای انتقام تبدیل میکند.