معضل همیشگی قطعی سیستم در بانک‌ها؛ دلیل آن چیست؟
قطعی سیستم‌های بانکی، کابوسی آشنا برای مشتریان بانک‌هاست که بارها و بارها تکرار شده و باعث اتلاف وقت، ضرر و زیان و نارضایتی گسترده مردم می‌شود.
«سیستم قطع است!» این جمله برای مشتریان بانک هم آشنا و هم آزاردهنده است. بارها پیش آمده که در مراجعه به بانک برای انجام هرکاری، از افتتاح حساب تا پاس‌کردن چک و... با این معضل مواجه شده‌ایم.
در این گزارش به بررسی علل این معضل به نقل از همشهری آنلاین می‌پردازیم.
آپدیت سیستم‌ها
فرهاد اینالویی، کارشناس بانکداری الکترونیک، با اشاره به اینکه قطعی سیستم به شکلی که بانک نتواند به مشتری سرویسی ارائه کند، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و آنها را دسته‌بندی کرد. او گفت: «در موارد نادری، سیستم بانک درحال به‌روزرسانی است که چون معمولا این فرایند از ۱۲شب به بعد انجام و به مشتریان هم از قبل اعلام می‌شود، پس قطعی به این دلیل، به‌ندرت رخ می‌دهد.» به‌گفته اینالویی، از طرفی ممکن است یک مشکل سخت‌افزاری برای بانک به‌وجود آمده باشد.
از آنجا که بانک‌ها دیگر شعبه‌محور نیستند و به‌واسطه سیستم متمرکز، همه اطلاعات در مرکز است، اگر مشکلی در مرکز داده‌ها به‌وجود بیاید به نرم‌افزارهای متمرکز بانک نیز سرایت می‌کند و موجب قطعی سیستم می‌شود. اینالویی با تأکید بر اینکه این مورد هم بسیار کم شده است، افزود: «از آنجا که سیستم بانکی پخته‌تر از قبل است و سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای بانکی به اندازه کافی قوی هستند، این مشکلات نیز کمتر به‌وجود می‌آید.»
سیستم‌های بیرونی مقصر هستند
شایع‌ترین مشکل اخیر سیستم بانکی، وابستگی به سازمان‌های بیرونی برای سرویس‌دادن به مشتری است. عمده‌ترین دلیلی که مشتری با جمله «سیستم قطع است» مواجه می‌شود، به همین مشکل برمی‌گردد. اینالویی در تشریح این مورد گفت: «بانک موظف است برای سرویس‌دادن به مشتری چه به شکل حضوری و چه آنلاین، هویت او را استعلام کند. بنابراین باید با ثبت احوال در ارتباط باشد. چون سیستم ثبت احوال، مثل سیستم بانکی به‌لحظه و در زمان واقعی و در برخی اوقات پاسخگو نیست، امکان ارائه سرویس در آن لحظه وجود ندارد. پس مشتری حتی به ۵بانک هم مراجعه کند با همین جمله مواجه می‌شود.»
با توضیح اینالویی، این سیستم بانک نیست که قطع است، بلکه سیستم ثبت احوال پاسخگو نیست. سیستم سازمان نظام‌وظیفه و سامانه شاهکار نیز که به‌ترتیب برای استعلام وضعیت نظام وظیفه مشتری و شماره موبایل افتتاح‌کننده حساب مورد استفاده قرار می‌گیرند، از دیگر سازمان‌های بیرونی هستند که درصورت عدم‌پاسخگویی در لحظه، می‌تواند کار بانکی را مختل کند.
تأخیر در ارسال رمز پویا
اینالویی در پاسخ به این سؤال که چرا گاهی رمزپویای کارت‌های بانکی در لحظه کارت به کارت، با تأخیر می‌رسد، توضیح داد: «سیستم بانکی در واقع تراکنش پیامک را به اپراتورهای تلفن همراه تحویل می‌دهد اما بستگی دارد که اپراتور آن را در اولویت قرار داده باشد یا نه.
اپراتورها قیمت پیامک‌ها را برای بانک بیش از ۱۰۰درصد افزایش داده‌اند و از آنجا که بعضی از بانک‌ها آن را نپذیرفته‌اند، قرارداد محکمی هم با اپراتور ندارند. هرچند اپراتور موظف است حتی درصورت نبود قرارداد، سرویس را ارائه بدهد، از طرفی می‌تواند آن را در اولویت قرار ندهد.» ماجرای تصویب‌کردن این قیمت‌های افزایش‌یافته در بانک‌ها از دیگر علل این مشکل است. پس مشکل تأخیر در ارسال رمز پویا بیشتر به اپراتور برمی‌گردد تا بانک.
علل دیگر:
علاوه بر عللی که در گزارش همشهری ذکر شده، عوامل مختلفی در بروز قطعی سیستم‌های بانکی نقش دارند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشکلات زیرساختی: فرسودگی تجهیزات، عدم به‌روزرسانی نرم‌افزارها و نقص در سیستم‌های ارتباطی از جمله مهم‌ترین مشکلات زیرساختی هستند که می‌توانند به قطعی سیستم‌ها منجر شوند.
حملات سایبری: در عصر حاضر، هکرها به یکی از بزرگترین تهدیدها برای سیستم‌های بانکی تبدیل شده‌اند. نفوذ این افراد به سیستم‌ها می‌تواند باعث اختلال در عملکرد آنها و در نهایت قطعی آنها شود.
نقص در برنامه‌ریزی: گاه به دلیل برنامه‌ریزی نامناسب و عدم انجام تست‌های دقیق، به‌روزرسانی‌ها و تغییرات در سیستم‌ها با مشکل مواجه شده و منجر به قطعی آنها می‌شود.
