آداب و رسوم ایرانیان در ماه رمضان که در حال فراموشی هستند
ماه رمضان در ایران از زمان ورود اسلام به کشور، همواره با رسوم و آدابی همراه بوده که در طی سالیان دراز این رسوم یا فراموش شدهاند و یا در حال فراموشی هستند.
ماه مبارک رمضان برای ایرانیان یادآور حال و هوای نشستن در کنار سفره سحری، شوق و انتظار نشستن در کنار سفره افطار دستهجمعی، شنیدن طنین دعای ربنا و کودکیهای فراموششده است.
مردم ایران کهن، از دیرباز مانند هر تمدن دیرینهای، برای بسیاری از مناسبتهای ملی و مذهبی خود، آیینهای ویژهای برگزار میکردند. پس از ورود اسلام به ایران نیز بسیاری از مناسبتهای اسلامی، رنگ و بوی ایرانی به خود گرفت.
درست کردن بیش از ۱۰۰ نوع غذا و ۳۰ مدل نان برای ماه رمضان، در بین اقوام و شهرهای مختلف ایران رواج داشت که این روزها به فراموشی سپرده شده است.
ورود به هزاره سوم برای ایرانیان با فراموشی سنت کهن نقارهزنی به هنگام افطار و از یاد رفتن اجرای سحرخوانی به منظور بیدار کردن مومنان در هنگام سحر بوده است.
سنتهای اقوام مختلف مثل «کلوکاندازون» در شیراز که اگر ماه رمضان در تابستان افتاده باشد مردم دسته دسته به گردشگاههای اطراف شهر مثل باغهای سرسبز قصردشت و مکانهای دیدنی شیراز میروند و آن روز را به خوبی و خوشی به شام میرسانند، و یا رسم «شبچره» که به میهمانیهای شیرازیها در ماه رمضان اطلاق میشود، مراسمی که با افطار دستهجمعی آغاز شده و تا سحر ادامه پیدا میکند.
رنگینک، ترحلوا، کوفته هلو، کشمش پلو، قنبر پلو، زولبیا و بامیه از خوراکیهای سنتی شهر شیراز است.
خروس وقتشناس گیلان هم دیگر نمیخواند. در گذشتههای دور آواز خروس سفید را در گیلان خوشیمن میدانستند و در مرغدانیهای اغلب خانههای روستایی حداقل یک خروس سفید پیدا میشد.
«کلوخاندازان» از جمله آداب و رسوم جالب مردمان مومن یزد بوده که این روزها به نوعی فراموش شده است. آنها با انجام آن به استقبال ماه مبارک رمضان میرفتند. مراسم کلوخاندازان در روزهای پایانی ماه شعبان و در استقبال از ماه رمضان انجام میشد و به این شکل بود که خانوادهها درکنار یکدیگر به شادمانی میپرداختند و هدف اصلی آن هم جمع شدن افراد خانواده در خانه بزرگتر فامیل و به جا آوردن صله رحم بوده که با شادمانی و تفریح سپری میکردند.
«کیسه برکت همدانی» از دیگر سنتهای قدیمی ماه رمضان در همدان بوده که زنان روزهدار پس از رفتن به مسجد و اقامه نماز ظهر به همراه خود پارچه، نخ و سوزن میبردند و در میانه دو نماز ظهر و عصر با استفاده از این وسیلهها به کار دوختن یک یا چند عدد کیسه برکت مشغول میشدند. مردم همدان اعتقاد داشتند هر فردی که به داخل این کیسه پول بریزد، خداوند به وی مال و دارایی زیاد میبخشد.
در گذشته در مازندران رسم بود افرادی که فرزند پسر میخواستند نذر میکردند که در طول ماه مبارک رمضان مردم را برای خوردن سحری بیدار کنند، به این صورت که یک پیت حلبی خالی به گردن خود میآویختند و با چوب به آن ضربه میزدند تا مردم برای سحری بیدار شوند که البته این رسمها هماکنون از بین رفته است.