امارات و بحران سودان؛ پیام‌های مهمی که نقشه راه حل بحران را ترسیم می‌کند
شیخ محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات در گفتگوی تلفنی خود با سپهبد عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیت انتقالی در جمهوری سودان حمایت همه‌جانبه امارات با هدف پایان‌دادن به بحران در سودان و دستیابی مردم آن به توسعه و رفاه را تایید کرد.
این گفتگوها چند روز پس از آن صورت می‌گیرد که امارات متحده عربی و ۱۴ کشور دیگر بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن از طرف‌های درگیر در سودان خواسته شده تا فوراً خصومت‌ها را متوقف کنند، به تعهدات خود تحت قوانین بین‌المللی بشردوستانه احترام بگذارند و از تمام قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت پیروی کنند.
بیانیه‌ای که بخشی از تلاش‌های جاری امارات برای حل بحران و کاهش پیامدهای آن در سطوح مختلف است.
از اواسط آوریل ۲۰۲۳، ارتش سودان به رهبری سپهبد عبدالفتاح البرهان و نیروهای پشتیبانی سریع به رهبری معاون سابق آن، سپهبد محمد حمدان داگالو (همدی) یک سری از نبردهای متوالی را آغاز کرده‌اند. آتش‌بس در توقف موفقیت‌آمیز نبوده و هزاران کشته بر جای گذاشته است که بیشتر آن‌ها غیرنظامی و کودک هستند.
از زمان وقوع بحران، تلاش‌های امارات، رهبری و دیپلماسی این کشور در راستای بحث پیرامون تلاش‌ها برای توقف تشدید تنش متوقف نشده است.
بحث‌های مهم
ازجمله آخرین این تلاش‌ها می‌توان به پیام‌های مهم شیخ محمد بن زاید آل نهیان در گفتگوهای تلفنی خود با البرهان اشاره کرد.
دیروز پنجشنبه، شیخ محمد بن زاید آل نهیان رئیس امارات با سپهبد عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیت انتقالی در جمهوری سودان تلفنی تماس گرفت.
شیخ محمد بن زاید آل نهیان و رئیس شورای حاکمیت در این تماس تلفنی درباره روابط دو کشور برادر و مردم آن‌ها و تحولات اوضاع در صحنه سودان و راه‌های حمایت از این کشور برای خروج از بحران گفتگو کردند.
رئیس امارات در این زمینه تاکید کرد: امارات متحده عربی مشتاق است از همه راه‌حل‌ها و ابتکارات با هدف توقف تشدید و پایان‌دادن به بحران در سودان، به گونه‌ای که به تقویت ثبات و امنیت آن و دستیابی به آرزوهای مردمش برای توسعه و رفاه کمک کند، حمایت داشته باشد.
- لزوم اولویت دادن به صدای خرد و گفتگوی مسالمت‌آمیز، حفظ منافع عالی سودان و حفظ امنیت و ثبات آن.
- تعهد امارات متحده عربی به ادامه حمایت از تلاش‌های بشردوستانه برای کاهش درد و رنج مردم سودان.
بیانیه ۱۵ کشور
تعهدی که امارات قبلاً از طریق تلاش‌های مستمر برای حل بحران، هشدار نسبت به عواقب آن و حمایت از هرگونه تلاش بین‌المللی برای حل آن، ترجمه کرده است.
امارات متحده عربی و ۱۴ کشور دیگر، روز چهارشنبه، نگرانی عمیق خود در مورد امنیت غذایی در سودان، خطر قحطی و اثرات وخیم بدترشدن وضعیت امنیت غیرنظامیان را ابراز کردند.
این در بیانیه‌ای مشترک از سوی کشورهای امارات متحده عربی، مراکش، اردن، موریتانی، چاد، کومور، گینه بیسائو، سیشل، سنگال، بنین، کنیا، سیرالئون، اوگاندا، موزامبیک و نیجریه صادر شد.
این بیانیه به‌عنوان توضیحی درباره «نتایج گزارش طبقه‌بندی مرحله امنیت غذایی یکپارچه (IPC) منتشرشده در ۲۷ ژوئن ۲۰۲۴ منتشر شد که نشان می‌دهد پس از ۱۴ ماه درگیری، سودان با بدترین سطوح ناامنی غذایی حاد تاکنون مواجه است.
این تماس چند روز پس از آن صورت گرفت که نماینده امارات در سازمان ملل متحد از طرف‌های درگیر در سودان خواست فوراً درگیری را متوقف کنند.
در بیانیه‌ای که در ۲۷ ژوئن منتشر شد، این مأموریت درخواست امارات متحده عربی از طرف‌های درگیر را برای محافظت از غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی تجدید کرد.
امارات به طرف‌های متخاصم تعهدات خود، براساس قوانین بین‌المللی بشردوستانه و تعهداتی که در جده در خصوص حفاظت از غیرنظامیان و تسهیل ارسال کمک‌های بشردوستانه برای رفع نیازهای آن‌ها داده شده، یادآوری کرد.
حمایت مستمر بشردوستانه
امارات متحده عربی در ژوئن گذشته مجموعه‌ای از توافقات را با سازمان‌های بین‌المللی برای حمایت از سودان در سطح بشردوستانه منعقد کرد.
در ۲۶ ژوئن، امارات متحده عربی و کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان توافقنامه‌ای را منعقد کردند که از طریق آن امارات ۲۰ میلیون دلار آمریکا برای حمایت از عملیات بشردوستانه کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در سودان و کشورهای همسایه ارائه می‌کند.
هدف این موافقتنامه و کمک مالی، بهبود شرایط زندگی و ایمنی افراد آواره و پناهندگان است.
همچنین در چارچوب همکاری‌های بزرگ با هدف رسیدگی به بحران انسانی در سودان، امارات ۸ میلیون دلار آمریکا را بر اساس توافقنامه دیگری که در همان روز امضا شد به سازمان بهداشت جهانی اختصاص داد.
در ۲۳ ژوئن نیز، امارات متحده عربی توافقنامه‌ای را با برنامه جهانی غذای سازمان ملل برای ارائه کمک‌های غذایی اضطراری به مردم آسیب‌دیده از بحران سودان و سودان جنوبی، ازجمله پناهندگان، جوامع میزبان، آوارگان داخلی متاثر از جنگ و عودت‌کنندگان امضا کرد.
۱۷.۷ میلیون نفر در سودان و ۷.۱ میلیون نفر در سودان جنوبی در نتیجه جنگ در سودان با ناامنی غذایی حاد روبرو هستند. برای کمک به کاهش این بحران، امارات متحده عربی بر اساس این توافقنامه، در مجموع ۲۵ میلیون دلار کمک از جمله ۲۰ میلیون دلار به سودان و ۵ میلیون دلار به سودان جنوبی اختصاص داد.
امضای این توافق یک روز پس از امضای دو توافقنامه بشردوستانه توسط امارات برای حمایت از سودان صورت گرفت.
در آن زمان، امارات متحده عربی با سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) توافقنامه‌ای امضا کرد که بر اساس آن با ۵ میلیون دلار از آن برای رسیدگی به بحران انسانی در سودان و جلوگیری از خطر قریب‌الوقوع قحطی حمایت کرد.
امارات همچنین توافقنامه دیگری را با دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه (OCHA) برای اختصاص ۵ میلیون دلار در حمایت از صندوق بشردوستانه سودان (SHF) امضا کرد.
این کمک‌ها بخشی از تعهد گسترده‌تر به ارزش ۷۰ میلیون دلار است که امارات متحده عربی برای رفع نیازهای فوری بشردوستانه در سودان، از طریق آژانس‌های سازمان ملل متحد و سازمان‌های بشردوستانه اختصاص داده است.
این بودجه نشان‌دهنده بخش بزرگی از تعهد امارات متحده عربی است که در جریان شرکت خود در «کنفرانس بین‌المللی بشردوستانه برای سودان و کشورهای همسایه» که در آوریل گذشته در پاریس برگزار شد، اعلام کرد که بالغ بر ۱۰۰ میلیون دلار است.
این علاوه بر ۱۳۰ میلیون دلاری است که قبلاً توسط امارات متحده عربی از زمان شروع بحران ارائه شده بود.
با این کمک‌ها، ارزش کمک‌های امارات متحده عربی به سودان از ابتدای بحران کنونی به بیش از ۲۳۰ میلیون دلار رسیده و ارزش کل کمک‌های امارات در ده سال گذشته به سودان از ۳.۵ میلیارد دلار هم عبور می‌کند.
توافق‌نامه‌های بین امارات و سازمان‌های بین‌المللی، چشم‌انداز عاقلانه‌ای را برای مدیریت کمک‌ها به گونه‌ای که حداکثر سود آن را نشان می‌دهد، از طریق هدایت آن به بیش از یک بخش و در بیش از یک زمینه به نفع بخش‌های مختلف جامعه سودان، به‌ویژه آسیب‌پذیرترین بخش‌ها فراهم می‌کند.
همچنین تمایل امارات متحده عربی به ارائه یک پاسخ بشردوستانه جامع به این بحران را نشان می‌دهد که شامل غیرنظامیان آسیب‌دیده از آن در داخل سودان و خارج از آن، ازجمله پناهندگان و آوارگان در کشورهای همسایه می‌شود.
این توافقنامه‌ها همچنین نشان‌دهنده تمایل امارات متحده عربی برای حفظ مزایای این کمک با هدایت آن در بخش‌های مهم برای مردم سودان مانند کشاورزی است.
امارات متحده عربی نه تنها در آوریل گذشته اعلام کرد که کمک‌های بشردوستانه اضافی به مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار به سودان ارائه خواهد کرد، بلکه مایل بود این حمایت‌ها را به خوبی مدیریت کند، زیرا در ۱۷ ژوئن سال جاری اعلام کرد که ۷۰ میلیون دلار از این حمایت را به آژانس‌های سازمان ملل و سازمان‌های بشردوستانه و امدادی، در حمایت از تلاش‌های بشردوستانه در سودان، به همراه ۳۰ میلیون دلار دیگر برای کشورهای همسایه که به پناهندگان سودانی پناه می‌دهند، اختصاص داده است.
کمک‌های امارات متحده عربی به سودان و کشورهای همسایه در چارچوب تلاش مستمر رهبری امارات در جهت ارائه حمایت‌های بشردوستانه و امدادی به مردم سودان و همچنین علاقه زیادی که امارات به چالش‌های بشردوستانه دارد و تعهد این کشور به ادامه حمایت بشردوستانه به آن‌ها ارائه می‌شود.
دید عاقلانه
از زمان آغاز بحران در سودان تا به امروز، تلاش‌های امارات برای توقف تشدید و پایان‌دادن به بحران از طریق گفتگو و روش‌های مسالمت‌آمیز متوقف نشده است.
تلاش‌های دیپلماتیک و بشردوستانه از اولین لحظه شروع بحران در اواسط آوریل سال گذشته آغاز شد و در طول دوره گذشته مطابق با تحولات بحران به منظور کاهش اثرات و پیامدهای انسانی آن توسعه یافت.
چشم‌اندازی مبتنی بر محورهای اساسی که امارات همواره بر آن تاکید داشته است، یعنی:
- دستیابی به آتش‌بس فوری و توقف درگیری بین طرف‌های درگیر در اسرع وقت ضروری است، زیرا راه‌حل نظامی برای درگیری وجود ندارد و طرف‌های درگیر باید در جهت یافتن راه حل مسالمت آمیز برای بحران از طریق گفتگو تلاش کنند.
- تضمین حفاظت از غیرنظامیان و تأسیسات غیرنظامی، تسهیل ارسال کمک‌های بشردوستانه از مسیرهای متعدد و از طریق خطوط درگیری، ارائه حمایت‌های بشردوستانه، و اطمینان از رسیدن کمک‌ها به همه نیازمندان، به‌ویژه گروه‌های کمتر آسیب‌پذیر.
- حمایت از راه‌حل مسالمت‌آمیز برای درگیری در سودان که سال‌هاست با ناآرامی‌های سیاسی روبرو بوده است.
- تعهد امارات متحده عربی به همکاری با همه شرکا برای حمایت از بازگشت به مسیر روند سیاسی در سودان، و هر فرآیندی با هدف قرار دادن سودان در مسیر دستیابی به یک حل و فصل دائمی و دستیابی به اجماع ملی برای تشکیل دولتی که در آن غیرنظامیان شرکت می‌کنند و هدایت می‌شوند.
- گفتگو و همکاری تنها راه‌حل این مناقشه است و همه طرف‌های سودانی باید در مذاکرات صلح تعهد اساسی داشته باشند.
حمایت تاریخی
از آغاز روابط بین امارات و سودان در پنج دهه پیش تاکنون، کمک‌های امدادی، بشردوستانه، اقتصادی و توسعه امارات به جریان افتاده است.
کمک‌ها مانند رودخانه‌ای است که از خانه زاید سرچشمه گرفته تا به مردم سودان کمک کند، که از یک سو مظهر ویژگی روابط برادرانه تاریخی بین دو کشور است و از سوی دیگر مؤید تعهد امارات به گسترش کمک و کمک به برادران در سودان یک تعهد تاریخی است که از زمان بنیانگذار فقید شیخ زاید آغاز شد و تا به امروز تحت دستورات شیخ محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات ادامه دارد.
فارغ از هر هدفی غیر از تمایل رهبری امارات متحده عربی برای ایستادن در کنار سودان، حمایت در طول تاریخ ادامه دارد.
این حمایت پس از درگیری‌هایی که ارتش سودان و نیروهای پشتیبانی سریع از اواسط آوریل سال گذشته آغاز کرده‌اند، افزایش یافته است.
از نظر حقایق و اعداد:
امارات متحده عربی از ابتدای بحران سودان، پل ارتباطی با کشورهای همسایه سودان و چاد را با هدف ارائه هرگونه حمایت و کمک به سودانی‌ها و کاهش شرایط بد انسانی در سودان و کشورهای همسایه راه‌اندازی کرده است.
- از آغاز بحران، امارات ۱۳۰ میلیون دلار برای حمایت از امور بشردوستانه سودان فراهم کرده است.
- امارات متحده عربی با پرواز ۱۴۸ هواپیمای امدادی ۹۵۰۰ تن مواد غذایی و تجهیزات پزشکی را به علاوه کشتی حامل حدود ۱۰۰ تن تجهیزات امدادی فوری ارائه کرد.
- امارات از اردوگاه‌های پناهجویان سودانی در تعدادی از مناطق در چاد نیز حمایت کرد.
- یک هواپیمای کمک غذایی حامل ۱۰۰ تن از طریق برنامه جهانی غذا به پناهندگان سودانی در سودان جنوبی منتقل شد.
- امارات متحده عربی دو بیمارستان صحرایی در Amdgrass و Abéché در چاد برای حمایت از پناهندگان سودانی ساخته است.
- امارات متحده عربی در جریان شرکت خود در کنفرانس پاریس در آوریل گذشته اعلام کرد که متعهد شده ۱۰۰ میلیون دلار برای حمایت از تلاش‌های بشردوستانه در سودان و کشورهای همسایه ارائه کند و در ۱۷ ژوئن نیز اعلام کرد که ۷۰ میلیون دلار از آن را به عنوان کمک به سودان اختصاص خواهد داد.
- از طریق آژانس‌های سازمان ملل متحد، در حالی که ۳۰ میلیون دلار برای کشورهای همسایه که به پناهندگان و افراد آواره پناه می‌دهند، اختصاص می‌دهد.
