چرا آمریکا دیگر بمب‌افکن B-۲ نمی‌سازد؟
بمب‌افکن B-۲ Spirit که توسط شرکت نورثروپ گرومن ساخته شد و در حملات اخیر علیه تاسیسات هسته‌ای ایران استفاده شد، زمانی به‌عنوان پیشرفته‌ترین هواپیمای رادارگریز جهان شناخته می‌شد اما دیگر تولید نمی‌شود. اما علت چیست؟
این هواپیما در دوران جنگ سرد برای نفوذ به سیستم‌های پدافند هوایی پیشرفته شوروی طراحی شده بود و توانایی انجام حملات دوربرد با سلاح‌های متعارف و هسته‌ای را داشت. با این حال، تولید آن در سال ۲۰۰۰ پس از ساخت تنها ۲۱ فروند متوقف شد و نیروی هوایی آمریکا اکنون تمرکز خود را بر توسعه نسل جدیدی از بمب‌افکن‌ها با نام B-۲۱ Raider قرار داده است
دلایل توقف تولید B-۲ شامل هزینه‌های بالای تولید، تغییر اولویت‌های استراتژیک پس از پایان جنگ سرد، هزینه‌های نگهداری بالا و محدودیت‌های فناوری در برابر تهدیدات جدید است. تولید هر فروند B-۲ در سال ۱۹۹۸ حدود ۱.۱۵۷ میلیارد دلار هزینه داشت که با در نظر گرفتن نرخ تورم، در سال ۲۰۲۴ به حدود ۲.۲۵ میلیارد دلار می‌رسد. نگهداری ماهانه این هواپیما نیز حدود ۳.۵ میلیون دلار برآورد شده است.
در مقابل، B-۲۱ با هدف کاهش هزینه‌ها، افزایش کارایی و انطباق با تهدیدات قرن بیست‌ویکم طراحی شده است. هزینه تولید هر فروند این بمب‌افکن بین ۵۵۰ تا ۷۵۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود و دست‌کم ۱۰۰ فروند از آن قرار است تا سال ۲۰۳۲ جایگزین ناوگان B-۲ شوند. طراحی ماژولار، استفاده از فناوری‌های دیجیتال و تولید در مقیاس بزرگ از جمله عواملی هستند که موجب کاهش هزینه‌های تولید B-۲۱ شده‌اند.
B-۲۱ همچنین به حسگرهای پیشرفته‌تر، مواد رادارگریز جدید و قابلیت عملیات در محیط‌های جنگی با تهدید بالا مجهز است. طراحی آن به‌گونه‌ای است که با سایر پلتفرم‌های نظامی مانند پهپادها و ماهواره‌ها در شبکه جنگی هماهنگ عمل می‌کند. همچنین با داشتن فرآیندهای نگهداری ساده‌تر و قابلیت انجام مأموریت‌های متنوع، از انعطاف‌پذیری بالاتری نسبت به نسل قبلی خود برخوردار است.
در مجموع، با توجه به کاهش هزینه‌ها، افزایش توانایی مقابله با تهدیدات مدرن و برنامه‌ریزی برای تولید انبوه، B-۲۱ به‌عنوان جایگزینی مقرون‌به‌صرفه‌تر و کارآمدتر برای B-۲ مطرح شده و نقشی کلیدی در آینده نیروی هوایی آمریکا ایفا خواهد کرد.
