تعهد کتبی غربیها، شرط پوتین برای پایان دادن به جنگ با اوکراین

رویترز به نقل از سه منبع آگاه روسی گزارش داد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، پایان جنگ در اوکراین را منوط به ارائه تعهد کتبی رهبران غربی برای توقف گسترش ناتو به سمت شرق و لغو برخی از تحریمها علیه روسیه کرده است.
پس از گفتگوی بیش از دو ساعته با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در هفته گذشته، پوتین گفت که موافقت کرده است با اوکراین برای تهیه پیشنویس تفاهمنامهای که خطوط کلی توافق صلح، از جمله زمانبندی آتشبس را مشخص میکند، همکاری کند. مسکو اعلام کرده است که در حال حاضر در حال تهیه نسخه خود از این تفاهمنامه است، بدون اینکه مهلتی برای تکمیل آن مشخص کند.
با این حال، کییف و دولتهای اروپایی مسکو را به تعلل برای وقتکشی متهم کردهاند، زیرا نیروهایش همچنان در شرق اوکراین پیشروی میکنند.
رویترز به نقل از یک منبع ارشد روسی گزارش داد: «پوتین آماده صلح است، اما نه به هر قیمتی.»
به گفته این سه منبع، پوتین خواهان تعهد کتبی از سوی قدرتهای بزرگ غربی مبنی بر عدم گسترش ناتو است، نشانه روشنی مبنی بر اینکه اوکراین، گرجستان، مولداوی و دیگر کشورهای شوروی سابق به این اتحاد نخواهند پیوست.
بیطرفی
روسیه همچنین خواستار بیطرف ماندن اوکراین، لغو برخی از تحریمهای غرب، حل مسئله داراییهای حاکمیتی مسدودشده روسیه در غرب و تضمین حقوق روسزبانان در اوکراین است.
منبع اول گفت که اگر پوتین متوجه شود که نمیتواند به توافق صلحی با شرایط خود دست یابد، به پیروزیهای نظامی متوسل خواهد شد تا اوکراینیها و اروپاییها را متقاعد کند که «صلح فردا دردناکتر خواهد بود.»
اوکراین، به نوبه خود، اصرار دارد که نباید در مورد جاهطلبیهای عضویت در ناتو به آن حق وتو داده شود و میگوید که برای جلوگیری از هرگونه حمله آینده روسیه، به تضمینهای امنیتی قوی از سوی غرب نیاز دارد.
منبع اول اشاره کرد که اگر پوتین در میدان نبرد فرصتی تاکتیکی ببیند، نیروهای بیشتری اعزام خواهد کرد، زیرا کرملین معتقد است که روسیه میتواند علیرغم تحریمهای غرب و مشکلات اقتصادی، سالها به جنگ ادامه دهد.
منبع دوم افزود که پوتین تمایل کمتری به واگذاری قلمرو دارد و موضع عمومی خود مبنی بر اینکه خواهان کنترل کامل بر چهار منطقه مورد ادعای روسیه در شرق اوکراین است را حفظ کرده است. این منبع گفت: «پوتین موضع خود را در مورد قلمرو سختتر کرده است.»
گسترش ناتو
ژوئن گذشته، پوتین شرایط اولیه خود را برای پایان فوری جنگ ارائه کرد: اوکراین از جاهطلبیهای خود برای پیوستن به ناتو دست میکشد و نیروهای خود را از کل قلمرو چهار منطقه مورد ادعای روسیه خارج میکند.
روسیه در حال حاضر کریمه را که در سال ۲۰۱۴ به خاک خود ضمیمه کرد، و همچنین تمام لوهانسک، بیش از ۷۰ درصد از دونتسک، زاپوریژژیا و خرسون، و بخشهای کوچکی از خارکف و سومی را کنترل میکند و مناطقی در دنیپروپتروفسک را تهدید میکند.
از سوی دیگر، غرب از جمله جو بایدن، رئیس جمهور سابق آمریکا و رهبران اروپایی، عملیات روسیه را به عنوان یک تلاش استعماری برای تصرف سرزمینهای خارجی میبیند و بارها متعهد به شکست نیروهای روسی شده است.
اما پوتین این جنگ را نقطه عطفی در روابط مسکو با غرب میداند. او معتقد است که ناتو پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ با گسترش به سمت شرق به قیمت کاهش نفوذ روسیه، او را تحقیر کرد.
در اجلاس بخارست ۲۰۰۸، رهبران ناتو اعلام کردند که اوکراین و گرجستان روزی به این اتحاد خواهند پیوست. در سال ۲۰۱۹، اوکراین قانون اساسی خود را اصلاح کرد تا عضویت کامل در ناتو و اتحادیه اروپا را به عنوان یک هدف ملی در نظر بگیرد.
ترامپ میگوید که حمایت ایالات متحده از عضویت اوکراین در ناتو یکی از دلایل جنگ است و اشاره کرده که عضویت اوکراین در ناتو اتفاق نخواهد افتاد. وزارت امور خارجه ایالات متحده از اظهار نظر در این مورد خودداری کرد.
پوتین بارها به موضوع گسترش ناتو بازمیگردد و امسال نیز آن را به عنوان بخشی از چشمانداز خود برای صلح مطرح کرد. در اواخر سال ۲۰۲۱، دو ماه قبل از حمله روسیه، مسکو پیشنویس توافقنامهای را به اعضای ناتو ارائه کرد که شامل بندی (ماده ۶) بود که اتحاد را ملزم به عدم گسترش عضویت خود، از جمله اوکراین، میکرد. واشنگتن در آن زمان از اعطای حق وتو به روسیه در مورد گسترش ناتو خودداری کرد.
تعهد غرب
دو منبع به رویترز گفتند که روسیه اکنون خواستار تعهد کتبی در مورد ناتو است زیرا پوتین احساس میکند که مسکو پس از سقوط دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ فریب خورده است، زمانی که جیمز بیکر، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در سال ۱۹۹۰ به میخائیل گورباچف، رهبر شوروی، قول داد که ناتو به سمت شرق گسترش نخواهد یافت.
ناتو که در سال ۱۹۴۹ برای مقابله با تهدید شوروی تأسیس شد، میگوید که هیچ تهدیدی برای روسیه ایجاد نمیکند، اگرچه در گزارش سال ۲۰۲۲ آن را به عنوان «مهمترین و فوریترین تهدید» برای امنیت اروپا توصیف کرد.
عملیات نظامی روسیه باعث شد فنلاند در سال ۲۰۲۳ و پس از آن سوئد در سال ۲۰۲۴ به ناتو بپیوندند.
رهبران اروپایی معتقدند که پیروزی روسیه در اوکراین میتواند بعداً آن را به حمله به خود ناتو ترغیب کند که میتواند منجر به جنگ جهانی شود. مسکو این نگرانیها را به عنوان هشدار دهنده رد میکند، اما در عین حال نسبت به تشدید تنش که میتواند کل منطقه را در بر بگیرد، هشدار میدهد.