بازگشت گسترده افغان‌ها از ایران در پی ضرب‌الاجل خروج
بیش از ۲۳۰ هزار تبعه افغانستان در ماه ژوئن از ایران به کشور خود بازگشتند، که بخش عمده‌ای از آن‌ها توسط ایران اخراج شده‌اند.
به گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت وابسته به سازمان ملل، در فاصله اول تا بیست‌وهشتم ژوئن، تعداد دقیق بازگشت‌کنندگان ۲۳۳۹۴۱ نفر بوده که از این تعداد، ۱۳۱۹۱۲ نفر تنها در بازه یک هفته‌ای از ۲۱ تا ۲۸ ژوئن بازگشتند.
سخنگوی این سازمان، آواند عزیز آقا، با اعلام این آمار به خبرگزاری فرانسه گفت که از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون، ۶۹۱۰۴۹ افغان از ایران به کشورشان برگشته‌اند که ۷۰ درصد آن‌ها به‌صورت اجباری بازگردانده شده‌اند. این موج بازگشت‌ها در هفته‌های اخیر شدت یافته و طبق اعلام سازمان مهاجرت، در برخی روزها در هفته گذشته، شمار بازگشت‌کنندگان به بیش از ۳۰ هزار نفر رسیده بود.
با این حال، در روزهای اخیر این رقم کاهش یافته و به حدود ۶ تا ۷ هزار نفر در روز رسیده است. با وجود این کاهش موقت، مقام‌های سازمان ملل و طالبان انتظار دارند که موج جدیدی از بازگشت‌ها به زودی آغاز شود. دلیل این پیش‌بینی، ضرب‌الاجلی است که ایران در ماه گذشته به حدود چهار میلیون افغان فاقد مدارک قانونی داده و از آن‌ها خواسته تا پیش از ۶ ژوئیه کشور را ترک کنند.
در همین حال، روز شنبه خانواده‌هایی با چمدان در مرکز پذیرش در نزدیکی گذرگاه مرزی اسلام‌قلعه تجمع کرده بودند؛ صحنه‌ای که به‌گفته سازمان مهاجرت، منعکس‌کننده وضعیت آشفته بازگشت مهاجران است.
سازمان ملل می‌گوید جنگ اخیر میان ایران و اسرائیل باعث تسریع این روند شده، اما افغان‌هایی که با خبرگزاری فرانسه گفت‌وگو کرده‌اند، دلیل اصلی ترک ایران را تنها ترس از اخراج دانسته‌اند.
سُمی‌الله احمدی، افغان ۲۸ ساله‌ای که در ایران به دنیا آمده، گفته است که حتی با داشتن مدارک قانونی، افغان‌ها در ایران با بی‌احترامی روبرو هستند. او و خانواده‌اش قصد دارند به کابل بروند، اما نمی‌دانند در پایتخت چه چیزی در انتظارشان است و آیا خواهند توانست گذران زندگی کنند یا نه.
افغانستان که از بخش بزرگی از کمک‌های بین‌المللی محروم شده، با دشواری‌های زیادی برای پذیرش این جمعیت بازگشتی روبروست. همزمان، بازگشت‌های گسترده از پاکستان نیز ادامه دارد. از پایان سال ۲۰۲۳، بیش از یک میلیون افغان از پاکستان اخراج شده‌اند و بیش از دو برابر این تعداد ایران را ترک کرده‌اند که نیمی از آنان را کودکان تشکیل می‌دهند.
