چرا حمله بعدی اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران دشوارتر خواهد بود؟
یونا جِرِمی باب، روزنامهنگار اسرائیلی و نویسنده کتاب «تهران را نشانه بگیر»، در مقالهای برای روزنامه جروزالمپست هشدار داده است که نظارت موساد بر فعالیتهای هستهای ایران و آمادگی برای اقدام احتمالی علیه آنها، اکنون بیش از هر زمان دیگری حیاتی است.
او با استناد به گزارشی از «مؤسسه علوم و امنیت بینالملل» مینویسد پس از حمله هوایی اسرائیل به تأسیسات «طالقان ۲» در اکتبر سال گذشته، کار ساختوساز در آن محل نهتنها متوقف نشده بلکه در چهار مرحله جدید گسترش یافته است.
به نوشته این گزارش، حمله اسرائیل در اکتبر سال گذشته که حدود ۲۰ هدف را در ایران مورد اصابت قرار داد، تنها نمونهای از عملیات گستردهتری بود که چند ماه بعد در ماه ژوئن با حملهای ۱۲ روزه و هدف قرار دادن نزدیک به هزار نقطه ادامه یافت. با این حال، تهران از این حملات درسهای مهمی آموخت. به نظر میرسد ایران اکنون راههایی برای افزایش مقاومت تأسیسات خود در برابر حملات هوایی یافته و بخشی از زیرساختهای حساس را به زیر زمین منتقل کرده است.
تحلیلگران میگویند ادامه ساختوساز در سایت «طالقان ۲» پس از دو حمله پیاپی، نشانهای از اعتماد به راهبرد جدید ایران است. این راهبرد شامل گسترش تأسیسات زیرزمینی و استفاده از فناوریهایی برای کاهش اثر انفجارها و موج شوک ناشی از بمباران است.
در همین حال، دادههای منابع آشکار نشان میدهد که نیروی هوایی اسرائیل برای تخریب کامل برخی از تأسیسات ایرانی ناچار شد چندین بار به یک محل بازگردد. در مواردی هدف نابودی کامل بخشهای خاص بوده، و در برخی دیگر دلیل تکرار حملات، مقاومت بالای سازهها بوده است. این مسئله، به گفته باب، نشانهای است از محدودیتهای توان نظامی اسرائیل در برابر تأسیسات عمیق زیرزمینی.
از سوی دیگر، توقف بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی و بنبست مذاکرات هستهای موجب شده گزینههای اسرائیل برای اقدام محدودتر از گذشته باشد. هرچند رهبر ایران حملات را بیاهمیت جلوه میدهد، گزارشها نشان میدهد که این عملیاتها برنامه هستهای ایران را دستکم دو سال به تعویق انداخته است.
با وجود این، باب تأکید میکند که نگرانی اصلی نه وضعیت فعلی، بلکه آینده بلندمدت است. در چهار ماه اخیر هیچ نشانهای از فعالیت واقعی در تأسیسات هستهای ایران دیده نشده، اما اگر تهران بتواند در دو سال آینده همه سایتهای حساس خود را به اعماق زمین منتقل کند، اسرائیل ممکن است در برابر تصمیم دشواری قرار گیرد: آیا بدون کمک ایالات متحده قادر خواهد بود بار دیگر به قلب برنامه هستهای ایران حمله کند؟