هشدار سم آلتمن درباره «مشاغل بیهوده» در عصر هوش مصنوعی جنجال به پا کرد
سم آلتمن، مدیرعامل شرکت OpenAI، در جریان کنفرانس DevDay پیرامون مشاغل در عصر هوش مصنوعی سخنانی مطرح کرد که بار دیگر موجی از واکنش‌ها را در فضای عمومی و تخصصی برانگیخت.
او در گفت‌وگویی صریح درباره آینده بازار کار گفت بسیاری از مشاغلی که در عصر مدل‌های زبانی بزرگ در حال حذف شدن هستند، در واقع از ابتدا «کار واقعی» نبوده‌اند.
آلتمن در پاسخ به پرسشی درباره نگاه یک کشاورز از پنجاه سال پیش به مشاغل امروز گفت: «آن کشاورز احتمالاً با دیدن کار ما می‌گفت این کار واقعی نیست.» او افزود که دلیل نگرانی‌اش از آینده، نه در نابودی کار بلکه در بی‌معنایی بخشی از کارهای فعلی است؛ کارهایی که به گفته او، نیازی واقعی از انسان‌ها را برطرف نمی‌کنند.
این اظهارات به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافت و کاربران بسیاری آن را «بی‌احساس»، «خودخواهانه» و حتی «آخرالزمانی» توصیف کردند. برخی نیز معتقد بودند که مدیر OpenAI با لحنی مغرورانه، کار میلیون‌ها نفر را بی‌ارزش دانسته است. بااین‌حال گروهی دیگر از کارشناسان گفتند آلتمن فقط حقیقتی ناخوشایند را بازگو کرده است؛ حقیقتی که اقتصاددانان و جامعه‌شناسان سال‌ها درباره آن هشدار داده‌اند.
دیوید گربر، انسان‌شناس بریتانیایی، سال‌ها پیش در مقاله‌ای با عنوان «در باب پدیده مشاغل مزخرف» نوشت بسیاری از مردم می‌دانند که شغل‌شان بی‌فایده است. او در سال ۲۰۱۸ کتابی با همین مضمون منتشر کرد که به یکی از آثار پرفروش بدل شد. گربر استدلال کرده بود که اقتصاد مدرن بر پایه بروکراسی بی‌هدف و فهرست کارهایی بنا شده که ارزش اجتماعی ندارند.
بااین‌حال داده‌های پژوهشی چندان از این دیدگاه پشتیبانی نمی‌کند. نتایج نظرسنجی European Social در سال ۲۰۲۱ میلادی نشان داد تنها حدود ۵ درصد از شاغلان در اروپا احساس می‌کنند کارشان بی‌فایده است. در مطالعه‌ای مشابه در آمریکا نیز این رقم حدود ۲۰ درصد گزارش شد. پژوهشگران در هر دو مورد دریافتند که حس «بی‌معنایی شغلی» بیشتر به مدیریت ضعیف و فرهنگ کاری سمی بازمی‌گردد تا به ذات خود شغل.
به باور برخی تحلیلگران، اگر سخنان آلتمن را مثبت تفسیر کنیم، او به نکته‌ای درست اشاره دارد: بخش زیادی از وظایف اداری امروز تکراری، خودکار و نمایشی است. کارهایی چون تهیه گزارش‌های بی‌خواننده یا ارسال ایمیل‌های غیرضروری می‌تواند با کمک هوش مصنوعی حذف شود. بنابراین وقتی آلتمن می‌گوید بسیاری از مشاغل بی‌فایده‌اند، شاید منظورش حذف انسان نباشد بلکه رهایی از کارهای کم‌ارزش باشد.
