چت‌بات هوش مصنوعی: ابزاری برای خودشناسی یا جایگزینی برای رابطه انسانی؟
دیپاک چوپرا، نویسنده سرشناس و از چهره‌های برجسته حوزه سلامت و ذهن‌آگاهی، با رد نگرانی‌های فزاینده درباره تأثیرات هوش مصنوعی بر آینده روابط انسانی، تأکید کرده است
که بهترین استفاده از چت‌بات‌ها در حوزه «کاوش درونی» و کمک به شناخت خود است؛ نه جایگزینی تعاملات انسانی.
او معتقد است چت‌بات‌ها اگر درست به کار گرفته شوند، می‌توانند به تقویت آگاهی فردی و بازتعریف ارزش‌ها کمک کنند.
به گزارش فرارو به نقل از سی‌ان‌بی‌سی، در حالی که پیش‌بینی‌های بدبینانه درباره آینده کار و روابط انسانی در عصر هوش مصنوعی تیتر نخست بسیاری از رسانه‌هاست، چوپرا بر این باور است که این فناوری تازه فرصتی برای سفر درونی انسان فراهم می‌کند. او به‌تازگی یک پلتفرم سلامت و تندرستی راه‌اندازی کرده که شامل مدیتیشن‌های هدایت‌شده، تالارهای گفت‌وگو و یک چت‌بات اختصاصی آموزش‌دیده بر اساس نوشته‌ها و سخنرانی‌های چند دهه‌ای اوست؛ چت‌باتی که کاربران را در مدیریت سلامت جسم و ذهن همراهی می‌کند.
چوپرا توضیح می‌دهد که چت‌بات‌های عمومی مانند ChatGPT و Claude با وجود دسترسی بسیار گسترده به اطلاعات، فاقد «حکمت» هستند. به گفته او، این ابزارها می‌توانند متن مناسبی برای دلجویی از دوستی ناراحت ارائه دهند، اما قادر به درک پیچیدگی تجربه انسانی یا بروز شفقت و همدلی واقعی نیستند. او تأکید می‌کند که هوش مصنوعی صرفاً الگوریتمی واکنشی است و هیچ‌گاه نمی‌تواند جایگزین احساسات انسانی شود.
با این حال، چوپرا معتقد است که کاربران می‌توانند از چت‌بات‌ها برای پرسیدن پرسش‌هایی درباره خود استفاده کنند؛ پرسش‌هایی مانند «هدف زندگی من چیست؟»، «واقعاً چه چیزی می‌خواهم؟»، «بابت چه شکرگزارم؟»، «چگونه می‌توانم نسبت به خود و دیگران مهربان‌تر باشم؟» او می‌گوید چنین پرسش‌هایی به بازنگری در افکار و عواطف و در نهایت به رشد فردی کمک می‌کند.
چوپرا همچنین هشدار می‌دهد که چت‌بات‌ها همیشه پاسخ درست ارائه نمی‌دهند، زیرا نه زندگی انسان را زیسته‌اند و نه تجربه‌های کامل احساسی دارند. اما پاسخ‌های آن‌ها می‌توانند نقطه آغاز خوبی برای تأمل و خودشناسی باشند؛ به‌ویژه در جهانی که رسانه‌های اجتماعی باعث کاهش عزت‌نفس و تمرکز بیش از حد بر ظاهر شده‌اند.
چوپرا در پایان به یک آموزه قدیمی اشاره می‌کند: «آن یک چیز را بشناس؛ چیزی که با شناخت آن، همه چیز را می‌شناسی. و آن یک چیز، خودِ تو هستی.» او باور دارد چت‌بات‌ها می‌توانند ابزار ارزشمندی باشند تا انسان‌ها دوباره مسیر درونی خود را بازیابند، بی‌آن‌که جایگزینی برای ارتباطات انسانی شوند.
