دومین سالگرد کشته شدن ایمن الظواهری: تاثیرات و پیامدها
در دومین سالگرد کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر القاعده، جامعه جهانی به بازنگری در تاثیرات و پیامدهای این حادثه مهم می‌پردازد.
کشته شدن الظواهری در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۲، به عنوان یکی از بزرگترین ضربه‌ها به شبکه القاعده، تاثیرات گسترده‌ای بر تحولات تروریسم جهانی و امنیت بین‌المللی داشته است.
الظواهری: رهبر با سابقه القاعده
ایمن الظواهری که پس از کشته شدن اسامه بن لادن رهبری القاعده را به عهده گرفت، یکی از بنیان‌گذاران این گروه تروریستی بود و نقش مهمی در حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ داشت.
او با سوابق طولانی در فعالیت‌های تروریستی و هدایت حملات متعدد، به یکی از نمادهای تروریسم جهانی تبدیل شده بود.
ایمن ظواهری در نوزدهم ژوئن ۱۹۵۱ در خانواده‌ای سرشناس در قاهره مصر به دنیا آمد، پدربزرگ ایمن ظواهری امام دانشگاه الازهر بود و پدرش دکتر داروساز و استاد دانشگاه قاهره بود.
او در نوجوانی به خاطر عضویت در گروه اخوان المسلمین به زندان افتاد و سپس با ادامه تحصیلاتش متخصص چشم پزشکی شد و در قاهره به طبابت پرداخت. ظواهری در سال ۱۹۷۳ به همراه هم‌فکرانش گروه جهاد اسلامی را در مصر تاسیس کرد.
در پی ترور انور سادات، رییس جمهوری اسبق مصر به دست پیروان این گروه در سال ۱۹۸۱، ایمن ظواهری به همراه صدها تن دیگر به زندان افتاد.
در سال ۱۹۹۳ ظواهری به رهبری جهاد اسلامی مصر انتخاب شد و به مبارزه خونینی برای سرنگون کردن حکومت این کشور دست زد.
آمریکا در سال ۱۹۹۷ ظواهری را مسئول کشتار توریست‌های غربی در لوکسور مصر معرفی کرد، دو سال بعد یک دادگاه نظامی در مصر به صورت غیابی ظواهری را به مرگ محکوم کرد.
ایمن الظواهری دومین رهبر شبکه القاعده بود و در سال ۲۰۱۱ جانشین اسامه بن لادن شد.
الظواهری در این سال‌ها با هویت جعلی به کشورهای مختلفی مانند سوییس، روسیه، بلغارستان، عراق، ایران و دانمارک سفر کرد.
الظواهری مطابق قطعنامه ۱۲۶۷ شورای امنیت سازمان ملل به دلیل آنچه که عضویت مؤثرش در گروه القاعده نامیده شد، در فهرست سیاه قرار داشت و تحریم شده بود.
همچنین وزارت امور خارجه آمریکا ۲۵ میلیون دلار جایزه نقدی را برای اطلاعاتی که به دستگیری یا کشته شدن او منجر شود، اختصاص داده بود.
از سال ۲۰۰۱ یعنی ۲۱ سال پیش برای سر الظواهری جایزه ۲۵ میلیون دلاری تعیین شده بود. او علاوه بر برنامه‌ریزی حمله ۱۱ سپتامبر، حمله به ناوشکن آمریکایی را که در سال ۲۰۰۰ انجام شد و ۱۷ ملوان آمریکایی در آن کشته شدند، طراحی کرده بود.
وزارت امور خارجه آمریکا نیز می‌گوید او در بمب‌گذاری‌های آگوست ۱۹۹۸ در سفارت‌های ایالات متحده در کنیا و تانزانیا که منجر به کشته شدن ۲۲۴ نفر شد، نقش داشته است.
عملیات کشته شدن الظواهری
عملیات کشته شدن الظواهری توسط ایالات متحده، به عنوان یکی از موفق‌ترین «عملیات‌های ضدتروریستی» این کشور شناخته می‌شود.
او در یک حمله هوایی به منطقه شیرپور شهر کابل، پایتخت افغانستان کشته شد. این عملیات با استفاده از اطلاعات دقیق و هماهنگی‌های بین‌المللی انجام شد.
سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۲ با شلیک موشک‌های نینجا هلفایر R9X از روی یک پهپاد در مقابل ساختمانی در کابل موفق شد ایمن الظواهری، رهبر سازمان القاعده را در خانه امنش بکشد.
الظواهری ۷۱ ساله با موشک هلفایر نینجا کشته شد که تیغه‌هایی بازشونده دارند و از پهپادهای سازمان سیا پرتاب شده بودند. این موشک‌ها زمانی شلیک شدند که رهبر القاعده در بالکن خانه امن در منطقه امن و ثروتمند کابل ایستاده بود.
موشک «آر. ایکس ۹» از نوع موشک‌های «هِل‌فایر» است که مجهز به تیغه‌های بلند با هدف کشتن اهداف با انرژی جنبشی برای به حداقل رساندن آسیب‌های جانبی عمده است.
خانه‌ای که الظواهری در آن هدف قرار گرفت متعلق به یکی از دستیاران ارشد «سراج‌الدین حقانی» وزیر امور کشور دولت طالبان بود؛ وزیری که مقامات آمریکایی می‌گویند به شخصیت‌های ارشد القاعده نزدیک است.
تاثیرات بر القاعده
کشته شدن الظواهری به عنوان رهبر القاعده، ضربه سنگینی به این گروه وارد کرد.
القاعده که پس از حملات ۱۱ سپتامبر دچار تضعیف شده بود، با از دست دادن رهبر کاریزماتیک خود، بیشتر به پراکندگی و کاهش تاثیرگذاری دچار شد.
با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که القاعده همچنان قادر به بازسازی و اجرای حملات تروریستی در مناطق مختلف جهان است.
پس از کشته شدن الظواهری، داعش به عنوان رقیب اصلی القاعده، تلاش کرد تا خلا رهبری در تروریسم جهانی را پر کند.
داعش با اجرای حملات تروریستی در مناطق مختلف و بهره‌گیری از تبلیغات گسترده در فضای مجازی، توانست تاثیرگذاری خود را افزایش دهد. با این حال، کشته شدن الظواهری و کاهش فعالیت‌های القاعده به معنای کاهش تهدیدات تروریستی نبوده و داعش همچنان به عنوان یک تهدید جدی مطرح است.
در همین حال با گذشت دو سال از کشته شدن الظواهری، جهان همچنان با چالش‌های جدیدی در زمینه تروریسم مواجه است.
ظهور گروه‌های جدید تروریستی، بهره‌گیری تروریست‌ها از فناوری‌های نوین و استفاده از فضای مجازی برای تبلیغات و جذب نیرو، از جمله چالش‌های اصلی در مبارزه با تروریسم هستند.
