درخشش درخت کریسمس کیهانی در زایشگاه ستارگان راه شیری
اخترشناسان از مشاهده خوشهای ستارهای با ظاهری شبیه «درخت کریسمس» در دل یکی از فعالترین مناطق ستارهزایی کهکشان راه شیری خبر دادهاند؛ پدیدهای که علاوه بر جلوه بصری چشمگیر، اطلاعات ارزشمندی درباره فرآیند تولد ستارگان در اختیار پژوهشگران قرار میدهد.
این خوشه که با نام «درخت کریسمس کیهانی» شناخته میشود، در ناحیهای موسوم به NGC ۲۲۶۴ و در فاصلهای حدود ۲۷۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد. این منطقه در صورت فلکی کمنور تکشاخ و نزدیک صفحه میانی متراکم کهکشان راه شیری واقع شده است؛ جایی که هنوز مقادیر زیادی گاز و غبار میانستارهای وجود دارد و محیطی مناسب برای شکلگیری ستارگان تازه فراهم میکند.
نامگذاری این خوشه به دلیل آرایش مثلثیشکل ستارگان جوان آن است. هنگامی که این ناحیه با تلسکوپهای نوری و فروسرخ رصد میشود، چینش ستارگان بهگونهای به نظر میرسد که یادآور یک درخت کریسمس نورانی است. با این حال، این شباهت ظاهری تنها لایهای از واقعیتی بسیار پرانرژی را پنهان میکند. در دل این ابرها، ستارگان جوان هنوز در حال تولد هستند و با آزاد کردن انرژی، محیط اطراف خود را دستخوش تغییر میکنند.
اخترشناسان این ناحیه را از آن جهت مهم میدانند که میتوان چندین مرحله متفاوت از زایش ستارهای را بهطور همزمان در یک منطقه مشاهده کرد. NGC ۲۲۶۴ شامل ابرهای گستردهای از گاز هیدروژن است که با غبار کیهانی غلیظ درهم آمیختهاند. زمانی که ستارگان تازهمتولدشده داغ میشوند، تابش شدید فرابنفش از خود ساطع میکنند که اتمهای هیدروژن اطراف را برمیانگیزد و باعث درخشش نواحی وسیعی به رنگ قرمز میشود.
در کنار این گسیل سرخرنگ، غبارهای نزدیک به ستارگان داغ، نور آبی را پراکنده میکنند و سحابیهای بازتابی ملایمی را به وجود میآورند. این ترکیب نور سرخ و آبی، جلوهای لایهلایه و تماشایی به درخت کریسمس کیهانی میبخشد و آن را به یکی از تصاویر نمادین فصلی در اخترشناسی تبدیل کرده است.
گاز و غبار موجود در این ناحیه، مواد اولیه لازم برای تولد نسلهای آینده ستارگان را فراهم میکند، در حالی که تابش ستارگان فعلی بهتدریج این ابرها را فرسایش میدهد. به همین دلیل، این خوشه نهتنها تصویری زیبا و الهامبخش ارائه میدهد، بلکه نمایی گسترده از تعامل ستارگان با محیط اطرافشان و چگونگی دگرگونی زایشگاههای ستارهای در مقیاسی عظیم را پیش روی دانشمندان قرار میدهد.
