مجلس خبرگان رهبری در ایران چیست و چه اختیاراتی دارد؟
روز جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲، انتخابات سراسری در ایران برگزار میشود که رأیدهندگان از این طریق، اعضای مجلس خبرگان رهبری را برای ششمین دوره انتخاب میکنند.
مجلس خبرگان رهبری ايران يكی از محورهای اساسی در سیاست ايران محسوب میشود، زيرا طبق قانون اساسی کشور، وظيفه نصب و عزل رهبر انقلاب و نظارت بر كار وی را بر عهده دارد.
بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی، مجلس در صورت فوت، استعفا یا عزل رهبر، مسئولیت تعیین جانشین رهبر را بر عهده دارد، در حالی که اصل ۱۱۱، وظیفه مجلس خبرگان رهبری را در صورتی که ناتوانی رهبر تایید شود، بر عزل او از جایگاهش تعیین کرده است.
مسئولیت نظارت بر سیاستهای عمومی در ایران، اعلان جنگ و صلح و بسیج عمومی به عهده رهبر انقلاب و فرماندهی کل نیروهای مسلح است.
این سمت در اختیار علی خامنهای ۸۴ ساله است که از سال ۱۳۶۸ و فوت روحالله خمینی جانشین وی شده است.
فرآیند انتخاب مجلس خبرگان رهبری با انتخاب نمایندهای در هر استان ایران انجام میشود و اگر جمعیت آن بیش از یک میلیون نفر باشد، حق دارد به ازای هر ۵۰۰ هزار نفر یک نماینده دیگر انتخاب کند. انتخابات با رای مستقیم مردم انجام میشود.
مجلس خبرگان رهبری که در سال ۱۳۶۲ تاسیس شد از نهاد ریاست، دبیرخانه کل، هیئت تحقیق و کمیتههای تخصصی تشکیل شده و دارای ۸۸ عضو است که برای مدت ۸ سال انتخاب میشوند.
باب کاندیداتوری برای حضور در انتخابات مجلس خبرگان رهبری در ۱۴ آبان ماه باز شد و ۵۰۱ نفر از شهروندان درخواست کاندیداتوری کردند که ۱۴۴ نفر از آنها موافقت شورای نگهبان برای شرکت در انتخابات را دریافت کردند.
قبل از رای مردم، صلاحیت نامزدهای عضویت مجلس توسط ۱۲ عضو شورای نگهبان تعیین میشود.
هر ایرانی که ۱۵ سال سن داشته باشد میتواند در انتخابات نامزد شود، مشروط بر اینکه دارای مدرک تحصیلی سطح چهارم حوزوی باشد و سن داوطلب با ثبت نام کمتر از ۴۰ سال نباشد.
از زمان تأسیس این مجلس، تعدادی از چهرههای برجسته ایران ریاست آن را بر عهده گرفتند که به ترتیب حسینعلی منتظری، محمد بهشتی و علی مشکینی برای سه دوره متوالی انتخاب شدند. اکبر هاشمی رفسنجانی، محمدرضا مهدوی کنی، محمود هاشمی شاهرودی، محمد یزدی و احمد جنتی از دیگر چهرههای شاخصی هستند که در دورههای بعدی ریاست مجلس خبرگان رهبری را بر عهده داشتهاند.
چندی پیش رهبر ایران تودهها را به شرکت در انتخابات فراخواند و همچنین از «شخصیتهای تأثیرگذار» خواست تا مردم را به رأی دادن تشویق کنند.