چهار نقص خطرناک در هواپیما که بیش از آنچه تصور میکنید رخ میدهند

فیلمهای هالیوودی معمولاً سوانح هوایی را بهعنوان رویدادهایی استثنایی و نادر نشان میدهند، اما پژوهشگران میگویند برخی از این مشکلات فنی در پروازها بسیار رایجتر از آناند که بسیاری از مسافران تصور میکنند.
دکتر «گویدو کاریم جونیور»، استاد هوانوردی در دانشگاه گریفیت استرالیا، میگوید چهار نقص فنی عمده در پروازها وجود دارد که خلبانان بهصورت مداوم برای مقابله با آنها آموزش میبینند و بخشی از فرآیند طبیعی پرواز محسوب میشوند.
به گفته این کارشناس، نخستین و ترسناکترین مورد، از کار افتادن موتور است. بیشتر هواپیماهای تجاری دو موتور دارند که نیروی پیشران لازم برای حرکت را فراهم میکنند. در صورت از کار افتادن هر دو موتور، هواپیما وارد حالت گلاید میشود و باید با کاهش ارتفاع، سرعت و تعادل خود را حفظ کند. خلبانان در چنین شرایطی با هشدار سیستم پروازی، موتور آسیبدیده را شناسایی کرده و مطابق چکلیست اضطراری عمل میکنند. نمونه مشهور آن حادثه «معجزه بر فراز رود هادسون» در سال ۲۰۰۹ بود که هواپیمای خطوط هوایی آمریکا پس از برخورد با پرندگان هر دو موتور خود را از دست داد، اما با مهارت خلبان بر سطح رودخانه فرود آمد و همه مسافران نجات یافتند.
دومین مشکل متداول به سامانه چرخها و ترمز هواپیما مربوط میشود. گاهی ارابه فرود باز یا جمع نمیشود یا سیستم هیدرولیکی ترمز از کار میافتد. در چنین شرایطی، خلبان ممکن است هواپیما را بدون چرخ روی باند بنشاند یا از نیروی معکوس موتور برای کاهش سرعت استفاده کند. در دسامبر سال گذشته، پرواز شماره QF1929 خطوط هوایی کانتاس پس از بروز مشکل در چرخها به فرودگاه بریزبن بازگشت و با موفقیت فرود اضطراری انجام داد.
مورد سوم، کاهش فشار در کابین است که میتواند در ارتفاع حدود ۳۶ هزار پایی رخ دهد و سبب افت ناگهانی فشار و افتادن ماسکهای اکسیژن شود. در سال گذشته، پرواز شماره ۱۲۸۲ خطوط آلاسکا در ارتفاع ۱۶ هزار پایی با باز شدن ناگهانی یکی از درهای اضطراری دچار افت فشار شد، اما خلبان توانست هواپیما را بهموقع فرود آورد.
چهارمین نقص، خرابی در سامانههای کنترلی مانند سکان و بالکهای جانبی است. این سامانهها که بهصورت برقی یا هیدرولیکی کار میکنند، جهت پرواز را تنظیم میکنند و در صورت بروز خطا، خلبان معمولاً هواپیما را به فرودگاه مبدأ بازمیگرداند.
دکتر کاریم جونیور تأکید میکند بیشتر این نقصها به فاجعه منجر نمیشوند زیرا هواپیماها با سیستمهای پشتیبان و هشدار چندلایه طراحی شدهاند و خلبانان برای مقابله با آنها آموزش کامل میبینند. او میگوید: «فرود اضطراری الزاماً نشانه خطر نیست، بلکه یعنی سیستم ایمنی دقیقاً همانطور که باید عمل کرده است.»