زلزله در ماه؛ چالش تازه برای سکونتگاههای انسانی آینده

پژوهشهای تازه نشان میدهد که ماهلرزهها میتوانند به یکی از مهمترین تهدیدها برای پایگاههای انسانی آینده در سطح ماه تبدیل شوند.
این یافتهها بر اساس بررسیهای تیمی از دانشمندان به رهبری توماس آر. واترز، دانشمند ارشد بازنشسته موسسه اسمیتسونیان در دانشگاه مریلند به دست آمده است.
آنها دریافتهاند رانشها و ریزشهای سطح ماه بیشتر ناشی از فعالیتهای لرزهای است تا برخورد شهابسنگهای بزرگ.
به گزارش ایسنا به نقل از نیو اطلس، شرایط زیستی بر روی ماه به خودی خود بسیار دشوار است؛ از خلأ مطلق گرفته تا تشعشعات کیهانی، تغییرات شدید دما میان شب و روز، گرد و غبار برنده و برخورد شهابسنگها. اکنون باید تهدید ماهلرزهها را هم به این فهرست بلندبالا افزود.
این ارزیابی بر اساس دادههایی انجام شد که فضانوردان ماموریت آپولو ۱۷ در دسامبر ۱۹۷۲ از منطقه ثور-لیترو واقع در لبه جنوب شرقی دریای آرامش به زمین آوردند. هرچند تمام ماموریتهای فرود آپولو دستگاههای لرزهنگار را روی سطح ماه بر جای گذاشته بودند، اما این تجهیزات محدود بوده و همگی در سال ۱۹۷۷ به علت از کار افتادن منابع انرژی هستهای خاموش شدند. از همین رو، اطلاعات ما از لرزههای ماه تاکنون بسیار اندک باقی مانده است.
پژوهشگران با بررسی شواهد مربوط به رانشها و ریزشهای ثبتشده توسط فضانوردان دریافتند این تحرکات زمینشناسی ناشی از ماهلرزههایی با قدرت حدود ۳ ریشتر طی یک بازه ۹۰ میلیونساله بوده است. اگرچه چنین لرزهای در زمین خفیف به حساب میآید، در ماه به دلیل ساختار متفاوت و نبود جو میتواند اثرات بیشتری داشته باشد، بهویژه اگر کمعمق رخ دهد.
احتمال وقوع ماهلرزه در هر روز حدود ۲۰ میلیون به یک برآورد میشود، اما اگر یک پایگاه برای سکونت طولانیمدت ساخته شود، این احتمال در طول یک سال به حدود یک در ۵۵۰۰ افزایش مییابد. بنابراین در چشمانداز چندین سال یا دهه، خطر قابل توجهی شکل میگیرد. افزون بر این، طراحی فرودگرهای بلند و سنگین میتواند خطر واژگونی در صورت لرزش سطح ماه را بالا ببرد.
دانشمندان تاکید دارند که دادههای کنونی محدود است و برای درک بهتر فعالیت لرزهای ماه نیاز به ابزارهای جدید داریم. برنامه آرتمیس ناسا قرار است با استقرار ایستگاههای لرزهنگاری و استفاده از مدارگردهای مجهز به دوربینهای با وضوح بالا، شکافهای علمی موجود را پر کند.
نیکلاس اشمر، دانشیار زمینشناسی دانشگاه مریلند، میگوید: برای ایمنسازی پایگاههای قمری باید از ساختوساز در نزدیکی پرتگاهها یا گسلهای فعال اجتناب شود، زیرا فاصله گرفتن از این مناطق خطرات را به میزان زیادی کاهش خواهد داد.