گابن؛ ۵ نکته در مورد «جمهوری نفت آفریقا»

کودتای نظامی در گابن، نقطه عطفی برای این کشور نفت خیز به‌شمار می‌رود که واقع در آفریقای مرکزی است.

این کشور که «جمهوری نفت آفریقا» هم نامیده می‌شود، از زمان استقلال خود از فرانسه در سال ۱۹۶۰، تنها سه رئیس جمهور داشته است؛ «لئون امبا» از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۷، «عمر بونگو» از سال ۱۹۶۷ تا ۲۰۰۹، و در نهایت «علی بونگو» که از سال ۲۰۰۹ جانشین پدرش شده است.

• کودتا در گابن پس از اعلام پیروزی رئیس جمهور برای دور سوم

در دوران ریاست جمهوری «عمر بونگو»، گابن تحت سیستمی به نام «فرانسه آفریک» با فرانسه رابطه نزدیک داشت و در ازای امتیازات تجاری از حمایت سیاسی و نظامی برخوردار شد. اما از زمانی که پسرش علی در انتخابات مورد مناقشه در سال ۲۰۰۹ پیروز شد، روابط سرد شد.

گابن همیشه کشور مهمی برای فرانسه در قاره آفریقا بوده است، به طوری که ضرب المثلی در این کشور وجود دارد که می‌گوید «بدون تایید پاریس کسی نمی‌تواند رئیس جمهور شود.»

پس ما در مورد گابن چه می‌دانیم؟

گابُن یک کشور در غرب آفریقای مرکزی است و در سواحل شرقی اقیانوس اطلس و خلیج گینه واقع شده است. پایتخت این کشور شهر لیبرویل است و شهرهای دیگری مانند پُرژانتی و فرانس‌ویل نیز در آن قرار دارند.

مردم گابُن به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند و همچنین زبان‌های بومی و قبیله‌ای در این کشور استفاده می‌شود.

تعداد جمعیت گابُن ۲.۳ میلیون نفر است و از این لحاظ در رتبه صد و چهل و ششمین کشور جهان قرار دارد.

کشور نفت خیز

گابن یکی از ثروتمندترین کشورهای آفریقا از نظر تولید ناخالص داخلی سرانه (۸۸۲۰ دلار در سال ۲۰۲۲) به لطف نفت، الوار و منگنز آن است.

این کشور یکی از اولین تولیدکنندگان طلای سیاه در جنوب صحرای آفریقا است و اکنون در میان ۵ تولیدکننده برتر نفت خام در این منطقه قرار دارد.

بر اساس گزارش بانک جهانی، در سال ۲۰۲۰، این منبع ۳۸.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۷۰.۵ درصد از صادرات آن را به خود اختصاص داده است. اما اقتصاد، که دولت نتوانسته است به اندازه کافی تنوع بخشد، همچنان به شدت به هیدروکربن‌ها وابسته است و بر اساس گزارش بانک جهانی، یک نفر از هر سه نفر در پایان سال ۲۰۲۲ زیر خط فقر زندگی می کند.

گابن در سال ۱۹۷۵ به عضویت کامل اوپک درآمد اما در سال ۱۹۹۵ به عضویت خود پایان داد و در ۱ ژوئیه ۲۰۱۶ مجدداً به این سازمان پیوست.

صنعت نفت در این کشور در سال ۱۹۳۱ هنگامی که چندین ذخایر نفتی در مجاورت لیبرویل کشف شد، شروع به جلب توجه کرد.

علاوه بر صنعت نفت، موقعیت گابن در خلیج گینه و اقیانوس اطلس باعث ایجاد یک بخش مهم اقتصادی دیگر - صنعت ماهیگیری شده است.

اما با وجود همه این منابع، طبق گزارش بانک جهانی، یک سوم جمعیت این کشور هنوز زیر خط فقر زندگی می‌کنند.

۸۸ درصد مساحت گابُن با جنگل پوشیده شده‌است

گابن یکی از جنگلی‌ترین کشورهای آفریقایی است. ۸۸ درصد از خاک این کشور با جنگل پوشیده شده و ۱۱ درصد از مساحت کشور در پارک‌های ملی حفاظت‌شده قرار دارد.

بانک جهانی این کشور را به‌خاطر تلاش‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حفظ جنگل‌های انبوه بارانی آن، به‌عنوان یک پیشرو در طرح‌های انتشار خالص صفر توصیف می‌کند.

این کشور دارای یکی از بالاترین نرخ های شهرنشینی در این قاره است که بیش از چهار نفر از هر پنج شهروند گابنی در شهرها زندگی می کنند. لیبرویل و پورت جنتیل، پایتخت اقتصادی، به تنهایی نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند.

سرزمین پیر امریک اوبامیانگ

این ملی پوش ۳۴ ساله مشهورترین فوتبالیست گابنی است. و او به تازگی با المپیک مارسی در لیگ فرانسه به مدت سه سال پس از پشت سر گذاشتن نایت، موناکو، سنت اتین، باشگاه آلمانی بوروسیا دورتموند و آرسنال، پس از تمرین در میلان، قرارداد امضا کرد.

انتخابات اوت

در انتخاباتی که شنبه گذشته در سه سطح (ریاست جمهوری، مقننه و محلی) برگزار شد، دو گزینه برای مردم وجود داشت: ادامه حکومت با خانواده بونگو یا تشکیل یک تیم جدید در راس ایالت.

در این انتخابات، ۱۴ نامزد برای ریاست جمهوری شرکت کردند، از جمله آلی بونگو که از خانواده‌ای است که برای ۵۵ سال به کشور حاکمیت می‌کردند. هدف او در این انتخابات بود که برای دور سوم ریاست جمهوری نامزد شود. رقیب اصلی او آلبرت اوندو اوسا بود که با حمایت احزاب اپوزیسیون به انتخابات رفت. دو نامزد دیگر نیز در این انتخابات شرکت کردند.

علی بونگو برنامه‌ای به نام «پیمان من برای گابن» ارائه کرد که در آن از هموطنان خود خواست تا به او مأموریت جدیدی برای ایجاد یک پیمان اجتماعی جدید در جمهوری خواه بدهند.

از سوی دیگر، آلبرت اوندو اوسا یک پروژه انتخاباتی با هدف قطعنامه ۵۵ ساله‌ی حاکمیت رژیم ارائه کرد و قول داد که در صورت انتخاب، به خود پنج سال دیگری فرصت دهد.

کودتای نظامی

به محض اعلام نتایج انتخابات که نشان داد بونگو با کسب ۶۴ درصد آراء برنده شد، مخالفان این پیروزی را زیر سوال بردند و وی را به تقلب در انتخابات متهم کردند.

پس از آن یک گروه از نظامیان گابن با حضور در تلویزیون ملی اعلام کردند که نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری را قبول نمی‌کنند و تمامی نهادهای دولتی منحل شده‌اند.