به مناسبت روز جهانی بستنی: شیرینترین اختراع جهان از کجا آمده است؟
هر ساله در سومین یکشنبه ماه ژوئیه، جهان روز جهانی بستنی را جشن میگیرد. این دسر یخی محبوبترین و خوشمزهترین خوراکی در سراسر دنیاست. اما تاریخچه پیدایش آن پیچیدهتر از چیزی است که تصور میکنید.
بر اساس گزارشها، قدیمیترین نمونههای ثبت شده از دسرهای لبنی سرد یا یخ زده به حدود ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد برمیگردد. اما گسترش وسیع این نوآوری شیرین در دوران سلسله تانگ در چین بین سالهای ۶۱۸ تا ۹۰۷ میلادی اتفاق افتاد.
برخلاف باور عمومی، هیچ شخص خاصی را نمیتوان به عنوان مخترع اصلی بستنی معرفی کرد. فرهنگهای مختلف در سراسر جهان، نسخههای اولیه خود از دسرهای شیرین یخزده را ثبت کردهاند. به عنوان مثال، در چین نوشیدنیهای یخی با طعم کافور، در هند دسری به نام کلفی، در ایتالیا یخ آب و شربت شیر، و در آمریکا بستنی به شکل امروزی آن رواج داشته است.
در امپراتوری ایران نیز مردم افشره آب انگور را روی مقداری برف در کاسهای میریختند و آن را به عنوان دسر، مخصوصا هنگام گرمی هوا صرف میکردهاند.
در تاریخ صنعت بستنی، از آگوستوس جکسون، آشپز سیاهپوست اهل فیلادلفیا، به عنوان "پدر بستنی" یاد میشود. اگرچه او مخترع اصلی بستنی نبود، اما به او نسبت داده میشود که روش مدرن تهیه بستنی را با افزودن نمک به یخ برای کاهش و کنترل دما ابداع کرده است.
امروزه برندهای بزرگی در صنعت بستنی فعالیت میکنند. از جمله این برندها میتوان به Ben & Jerry's، Baskin-Robbins، Häagen-Dazs، Walls و Dairy Queen اشاره کرد. هر کدام از این شرکتها تاریخچه و ویژگیهای منحصر به فرد خود را دارند.
به عنوان مثال، Baskin-Robbins با بیش از ۷۵۰۰ فروشگاه در حدود ۵۰ کشور جهان، بزرگترین شرکت بستنی در دنیاست. این شرکت در سال ۱۹۴۶ تأسیس شد و ادعا میکند که بیش از هزار طعم مختلف بستنی دارد.
در حالی که بستنی زمانی تنها برای پادشاهان و اشراف در دسترس بود، امروزه به دسری محبوب برای میلیاردها نفر در سراسر جهان تبدیل شده است.
نوآوریهای متعدد در صنعت بستنی باعث شده تا طعمها و روشهای تولید آن به طور مداوم در حال تکامل باشد و همچنان به نوشتن تاریخ خود ادامه دهد.
در ایران نیز تهیه بستنی به سبک امروزی متداول نبود و در قرن نوزدهم از اروپا به ایران انتقال یافت. برخی منابع میگویند در سال آخر سلطنت ناصرالدین شاه ساختن بستنی در ایران متداول شد و معروفترین بستنیفروش تهران یعنی ممد ریش و اکبر مشتی بستنی خامهدار مخصوصی تهیه میکردند که مردم تهران استقبال زیادی از آن کردند.
بستنی ممد ریش و اکبر مشتی با ثعلب تهیه میشد. یخ و نمک را در بشکهای ریخته داخل بشکه را شیر می ریختند و با وسایل مخصوص و تمهیدات زیاد و تکان دادن و چرخاندن ظرف از آن بستنی تهیه می کردند.