کمبود شدید پزشک در پی فرار مغزها: آیا ایران مجبور به واردات پزشک می‌شود؟
آمارهای وزارت بهداشت ایران نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳ از مجموع ۵۴۰۰ جایگاه رزیدنتی پزشکی، ۲۰۶۹ جایگاه بدون متقاضی مانده است. آیا این موضوع زنگ خطری برای نظام سلامت کشور محسوب می‌شود؟
دکتر محمدتقی حسینی طباطبایی، نفرولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، در گفت‌وگو با فرارو به بررسی دلایل این کاهش علاقه پرداخته است.
او می‌گوید کاهش استقبال از تخصص‌های پزشکی از اواسط دهه ۱۳۹۰ آغاز شده و عوامل متعددی در آن نقش داشته‌اند. یکی از دلایل مهم، تعهدات اجباری خدمت برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی است؛ در حالی که رشته‌های دیگر مانند مهندسی یا علوم انسانی چنین تعهداتی ندارند.
همچنین حقوق پایین دانشجویان پزشکی به‌ویژه در مقطع عمومی، انگیزه را کاهش داده است. تعرفه‌های درمانی نیز به گفته او متناسب با تورم و هزینه‌های زندگی نیستند و حتی برای پزشکانی که در بیمارستان‌های خصوصی فعالیت دارند، تأمین‌کننده مخارج زندگی نیستند مگر اینکه وارد فعالیت‌های جانبی شوند.
طباطبایی به شرایط سخت زندگی در کلانشهرها به‌ویژه تهران نیز اشاره می‌کند و می‌گوید کسی که به عنوان رزیدنت در رشته‌هایی مانند عفونی در تهران پذیرفته شود، باید حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان برای رهن خانه هزینه کند. همین مسئله باعث انصراف برخی داوطلبان از ادامه مسیر می‌شود. از سوی دیگر، شیفت‌های سنگین، دریافتی پایین و فشار کاری بالا نیز مزید بر علت شده‌اند.
او اضافه می‌کند که در سال ۱۴۰۳ افزایش موارد خودکشی در بین رزیدنت‌ها به دلیل همین فشارها و آینده نامعلوم بوده است.
در رابطه با تبعات کمبود پزشک در رشته‌های مادر مانند اطفال و داخلی، طباطبایی می‌گوید که بخش بزرگی از خدمات درمانی کشور توسط رزیدنت‌ها ارائه می‌شود و کمبود آنها می‌تواند هزینه زیادی را به مردم و دولت تحمیل کند. هر رزیدنت به‌طور متوسط سالانه بین یک تا یک و نیم میلیارد تومان خدمات درمانی ارائه می‌دهد.
او هشدار می‌دهد که اگر شرایط به همین شکل ادامه یابد، احتمال واردات پزشک از کشورهای دیگر وجود دارد. این در حالی است که بیش از ۴۰ تا ۵۰ هزار ایرانی در حال تحصیل پزشکی در خارج از کشور هستند و تعدادی از رزیدنت‌ها نیز کشور را ترک کرده‌اند. طباطبایی معتقد است اگر به این پزشکان شرایط مناسبی داده شود، نیازی به پزشک خارجی نخواهیم داشت.
