مذاکرات هسته‌ای ایران به رم بازگشت: دور پنجم در محاصره تردیدها
مذاکرات هسته‌ای برای پنجمین دور به پایتخت ایتالیا بازمی‌گردد، دورهای که ممکن است با دورهای قبلی تفاوتی نداشته باشد، آن هم در بحبوحه مذاکرات متوقف‌شده بر سر غنی‌سازی اورانیوم.
پنجمین دور مذاکرات ایران و آمریکا درباره برنامه هسته‌ای تهران امروز جمعه با میانجیگری عمان در رم برگزار می‌شود.
تهران و واشنگتن مذاکرات خود را در مورد برنامه هسته‌ای ایران از ۱۲ آوریل آغاز کردند.
مذاکرات با میانجیگری عمان، بالاترین سطح تماس بین دو کشور از زمان توافق بین‌المللی ۲۰۱۵ با تهران در مورد برنامه هسته‌ای این کشور است که واشنگتن در سال ۲۰۱۸، در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ (۲۰۱۷-۲۰۲۱)، از آن خارج شد.
پس از این، ترامپ به عنوان بخشی از سیاست «فشار حداکثری» خود، تحریم‌ها علیه ایران را دوباره اعمال کرد و در حال حاضر به دنبال مذاکره برای توافق جدید با تهران است، تهران امیدوار است تحریم‌هایی را که اقتصادش را خفه کرده، لغو کند.
نکته بحث برانگیز
اما موضوع غنی‌سازی اورانیوم، مهم‌ترین مانع در مذاکرات خواهد بود. استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا به خاورمیانه که نماینده واشنگتن در مذاکرات است، گفت که ایالات متحده «حتی نمی‌تواند اجازه غنی‌سازی ۱ درصدی را بدهد.»
در مقابل، تهران که بر حق خود برای داشتن برنامه هسته‌ای برای «اهداف غیرنظامی» اصرار دارد، این شرط را رد می‌کند و آن را «نقض توافق بین‌المللی» منعقد شده با خود می‌داند.
علی خامنه‌ای، رهبر ایران، گفت که تهران برای غنی‌سازی اورانیوم «منتظر اجازه هیچ‌کس یا هیچ‌چیز» نیست و ابراز تردید کرد که مذاکرات با ایالات متحده به «نتیجه‌ای» منجر شود.
در آستانه مذاکرات، ایران اعلام کرد که برای «بازرسی‌های بیشتر» از تأسیسات هسته‌ای خود آماده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به تلویزیون دولتی این کشور گفت: «ما به ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود اطمینان داریم و بنابراین، در اصل، هیچ مشکلی با بازرسی‌های بیشتر و شفافیت نداریم.»
او با اشاره به اینکه «اختلافات اساسی» هنوز با ایالات متحده وجود دارد، هشدار داد که اگر واشنگتن بخواهد از غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران جلوگیری کند، «هیچ توافقی حاصل نخواهد شد.»
محمد مرندی، دانشمند علوم سیاسی ایرانی، به خبرگزاری فرانسه گفت که تهران «تحت هیچ شرایطی از حق غنی‌سازی اورانیوم خود دست نخواهد کشید.»
او ادامه داد: «اگر ایالات متحده انتظار داشته باشد که ایران غنی‌سازی را متوقف کند، هیچ توافقی حاصل نخواهد شد. به همین سادگی.»
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، روز سه‌شنبه در جلسه استماع کمیته سنا گفت که ایران غنی‌سازی اورانیوم را «مسئله‌ای مربوط به غرور ملی» و «عامل بازدارنده» می‌داند.
توافق بین‌المللی منعقد شده با تهران در مورد برنامه هسته‌ای این کشور، سقف غنی‌سازی اورانیوم را ۳.۶۷ درصد تعیین کرده است.
با این حال، طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهران در حال حاضر اورانیوم را تا ۶۰ درصد غنی می‌کند که فاصله چندانی با ۹۰ درصد مورد نیاز برای مصارف نظامی ندارد.
در واکنش به خروج آمریکا از توافق منعقدشده بین ایران، فرانسه، بریتانیا و آلمان (و ایالات متحده قبل از خروجش) و همچنین چین و روسیه، ایران به تدریج از تعهدات خود رهایی یافته است.
طیف تحریم‌ها
کشورهای غربی و اسرائیل که کارشناسان آن را تنها قدرت هسته‌ای خاورمیانه می‌دانند، گمان می‌کنند که ایران در پی دستیابی به بمب اتم است. تهران این ادعا را رد می‌کند و تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً برای مقاصد غیرنظامی است.
سی‌ان‌ان روز سه‌شنبه به نقل از مقامات محلی که نخواستند نامشان فاش شود، گزارش داد که اسرائیل در حال آماده شدن برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است.
در نامه هشدارآمیزی که عراقچی به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، ارسال کرد و روز پنجشنبه منتشر شد، او اظهار داشت که اگر تأسیسات هسته‌ای ایران توسط اسرائیل مورد حمله قرار گیرد، «دولت ایالات متحده، مسئولیت قانونی آن را برعهده خواهد داشت.»
به گفته بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، بخش هسته‌ای ایران بیش از ۱۷۰۰۰ نفر، از جمله افراد در حوزه‌های انرژی و پزشکی را استخدام کرده است.
کمالوندی اوایل این ماه توضیح داد که «هلند، بلژیک، کره جنوبی، برزیل و ژاپن بدون داشتن سلاح هسته‌ای، اورانیوم را غنی‌سازی می‌کنند.»
این مذاکرات روز جمعه و پیش از نشست هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که قرار است در ماه ژوئن در وین برگزار شود، انجام خواهد شد. در این نشست، فعالیت‌های هسته‌ای ایران به طور ویژه مورد بحث قرار خواهد گرفت.
توافق بین‌المللی منعقدشده با تهران، که با وجود انقضای آزمایشی آن در اکتبر آینده، اکنون صرفاً جوهری بر روی کاغذ است، احتمال اعمال مجدد تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را در صورت عدم انجام تعهداتش تصریح می‌کند.
در همین زمینه، ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، ماه گذشته تأیید کرد که اگر امنیت اروپا توسط برنامه هسته‌ای ایران تهدید شود، کشورش، آلمان و بریتانیا «برای لحظه‌ای» در اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران تردید نخواهند کرد.
