رهبر ایران پیش از حمله احتمالی آمریکا، سه نامزد جانشینی خود را معرفی کرد
علی خامنه‌ای، رهبر ایران، از زمان آغاز سلسله حملات غافلگیرانه اسرائیل به تهران در نه روز قبل که منجر به از بین رفتن رهبران برجسته نظامی ایران شد، گام‌های «استثنایی» برداشته است.
به گزارش نیویورک تایمز، رهبر ایران نه تنها جایگزین‌هایی را در سلسله مراتب فرماندهی نظامی خود برای مواقعی که در حملات اسرائیل کشته شوند، انتخاب کرده، بلکه سه روحانی ارشد را نیز برای جایگزینی خود در صورت مرگش معرفی کرده است.
سه مقام ایرانی که با طرح‌های احتمالی برای جنگ آشنا هستند، می‌گویند که معرفی سه روحانی ارشد توسط رهبر ایران به عنوان کاندیداهای جانشینی او در صورت مرگش، شاید گویاترین نمونه از لحظه حساسی باشد که او و سه دهه حکومتش با آن روبرو هستند. علی خامنه‌ای، ۸۶ ساله، آگاه است که اسرائیل یا ایالات متحده ممکن است برای ترور او تلاش کنند.
با توجه به این احتمال، رهبر ایران تصمیم غیرمعمولی گرفت و مجلس خبرگان، نهاد روحانی مسئول تعیین رهبر را موظف کرد تا به سرعت جانشین او را از میان سه نامی که او پیشنهاد داده بود، انتخاب کند. به طور معمول، روند تعیین رهبر جدید می‌تواند ماه‌ها طول بکشد، زیرا روحانیون از فهرست‌های خود انتخاب می‌کنند.
اما با توجه به اینکه کشور در حال جنگ است، مقامات گفتند که رهبر معظم می‌خواهد انتقال سریع و منظم قدرت را تضمین کرده و میراث خود را حفظ کند.
آیا نامزدهای برجسته‌ای وجود دارند؟
مقامات گفتند که مجتبی، پسر علی خامنه‌ای و یک روحانی نزدیک به سپاه پاسداران، که شایعه شده بود نامزد اصلی است، در میان نامزدها نیستند.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور سابق ایران، یک محافظه‌کار، پیش از مرگش در سانحه سقوط هلیکوپتر در سال ۲۰۲۴، یکی از نامزدهای اصلی محسوب می‌شد. از زمان آغاز جنگ، خامنه‌ای، رهبر ایران، دو پیام ضبط شده را در کنار پرچم ایران و در پس‌زمینه‌ای از پرده‌های قهوه‌ای به مردم ارائه کرده است. او گفت: «مردم ایران در مواجهه با جنگ تحمیلی محکم خواهند ایستاد» و قول داد که تسلیم نشود.
اما رهبر کجاست؟
به گزارش این روزنامه آمریکایی، رهبر ایران اکنون بیشتر از طریق یک دستیار مورد اعتماد با فرماندهان خود ارتباط برقرار می‌کند و از ترس ترور، ارتباطات الکترونیکی را به حالت تعلیق درآورده تا یافتن او دشوار باشد. در یک پناهگاه زیرزمینی، علی خامنه‌ای، رهبر ایران، گروهی از جایگزین‌ها را در امتداد سلسله مراتب فرماندهی نظامی انتخاب کرده است تا در صورت کشته شدن تعداد بیشتری از دستیاران ارزشمندش، بتوانند جایگزین او شوند.
حملات اسرائیل بزرگترین حمله نظامی به ایران از زمان جنگ با عراق در دهه ۱۹۸۰ بود و تأثیر آن بر پایتخت، تهران، بسیار شدید بود. به گفته این روزنامه آمریکایی، ظرف چند روز، حملات اسرائیل شدیدتر شد و خساراتی بیش از آنچه صدام حسین در کل جنگ هشت ساله خود با ایران وارد کرده بود، به تهران وارد کرد.
با این حال، ایران بر شوک اولیه غلبه کرد و به اندازه کافی تجدید قوا کرد تا بتواند روزانه ضدحمله‌هایی را علیه اسرائیل انجام دهد و یک بیمارستان، پالایشگاه نفت حیفا، ساختمان‌های مذهبی و خانه‌ها را هدف قرار دهد.
به گفته مقامات ایرانی که به دلیل مجاز نبودن به صحبت علنی، اصرار داشتند نامشان فاش نشود، مقامات ارشد ایرانی نیز بی‌سروصدا خود را برای طیف وسیعی از پیامدها با تشدید جنگ آماده می‌کنند، حتی در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، ورود به این جنگ را در نظر دارد.
ممکن است نگاه دقیق به رهبریِ در پناهِ ایران دشوار باشد، اما به گفته مقامات و دیپلمات‌های ایرانی، به نظر می‌رسد سلسله مراتب فرماندهی آن با وجود آسیب‌های شدید، همچنان فعال است و هیچ نشانه‌ای از اختلاف نظر در صفوف سیاسی وجود ندارد.
آیا یک انتقال «آرام» موفق خواهد شد؟
ولی نصر، کارشناس امور ایران و استاد امور بین‌الملل در دانشگاه جانز هاپکینز، گفت: «اولویت اصلی حفظ کشور است. همه اینها حساب‌شده و عمل‌گرایانه است.»
جانشینی مدت‌هاست که موضوعی بسیار حساس و بحث‌برانگیز بوده و به ندرت به طور عمومی مورد بحث قرار گرفته است، مگر در حد گمانه‌زنی‌ها و شایعات در محافل سیاسی و مذهبی. رهبر ایران از اختیارات عظیمی برخوردار است: او فرمانده کل نیروهای مسلح ایران و رئیس قوه قضائیه، مقننه و مجریه است. او همچنین ولی فقیه، بالاترین مقام نگهبان مذهب شیعه، محسوب می‌شود.
در شرایط عادی، علی خامنه‌ای در مجتمعی به شدت محافظت‌شده در مرکز تهران به نام «بیت رهبری» یا خانه رهبر زندگی و کار می‌کند که به ندرت از آن خارج می‌شود، مگر در موارد خاص مانند ایراد خطبه. مقامات ارشد و فرماندهان نظامی برای جلسات هفتگی به دیدار او می‌روند و سخنرانی‌های عمومی از این مجتمع ایراد می‌شود.
عقب‌نشینی او به پناهگاه، میزان ضربات سنگینی را که تهران در جنگ با اسرائیل متحمل شده است، نشان می‌دهد؛ جنگی که به گفته مقامات ایرانی در دو جبهه در جریان است.
تنها یک حمله هوایی اسرائیل انجام شد که شامل حملات هوایی به پایگاه‌های نظامی، تأسیسات هسته‌ای، زیرساخت‌های حیاتی انرژی و رهبران و دانشمندان هسته‌ای در ساختمان‌های مسکونی‌شان در محله‌های پرجمعیت بود. برخی از رهبران ارشد ایرانی فوراً از بین رفتند.
به گفته گروه‌های حقوق بشری در داخل و خارج از کشور، علاوه بر غیرنظامیانی که در سراسر ایران کشته شده‌اند، صدها نفر کشته و هزاران نفر دیگر زخمی شده‌اند.
اما مقامات ایرانی می‌گویند که آن‌ها در جبهه دومی نیز می‌جنگند، و مأموران و همدستان مخفی اسرائیلی در سراسر خاک وسیع ایران مستقر شده‌اند و پهپادهایی را به سمت تأسیسات حیاتی انرژی و نظامی پرتاب می‌کنند.
مقامات می‌گویند که ترس از نفوذ اسرائیل در میان مقامات ارشد امنیتی و اطلاعاتی ایران، پایه‌های قدرت ایران را متزلزل کرده است.
بر اساس فایل صوتی ضبط شده توسط مهدی محمدی، مشاور ارشد محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران، ایران «دچار یک رخنه امنیتی و اطلاعاتی گسترده شده است؛ این قابل انکار نیست.» او افزود: «تمام رهبران ارشد ما ظرف یک ساعت ترور شدند.»
اعتراف به «شکست»
او افزود که «بزرگترین شکست ایران، عدم کشف» ماه‌ها برنامه‌ریزی مأموران اسرائیلی برای آوردن موشک و قطعات پهپاد به داخل کشور به منظور آماده‌سازی برای حمله بود.
مقامات می‌گویند رهبری کشور درگیر سه نگرانی اصلی است: تلاش برای ترور خامنه‌ای؛ ورود ایالات متحده به جنگ؛ و حملات ناتوان‌کننده بیشتر به زیرساخت‌های حیاتی ایران، مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌های نفت و گاز و سدها.
ترس از ترور و نفوذ در میان مقامات ایران به حدی رسیده است که وزارت اطلاعات مجموعه‌ای از اقدامات امنیتی را صادر کرده و به مقامات دستور داده است که استفاده از تلفن‌های همراه یا هرگونه وسیله ارتباطی الکترونیکی دیگر را متوقف کنند. به گفته مقامات ایرانی، همچنین به همه مقامات ارشد دولتی و فرماندهان نظامی دستور داده شده است که در خفا بمانند.
تقریباً هر روز، وزارت اطلاعات یا نیروهای مسلح به شهروندان دستورالعمل‌هایی صادر می‌کنند تا افراد و حرکات مشکوک خودروها را گزارش دهند و از گرفتن عکس و فیلم از حملات به اماکن حساس خودداری کنند.
این کشور با قطعی کامل ارتباطات با دنیای خارج مواجه شد. اینترنت تقریباً قطع شد و تماس‌های بین‌المللی ورودی مسدود شدند. وزارت ارتباطات در بیانیه‌ای اعلام کرد که این اقدامات با هدف رصد عناصر دشمن در زمین و مختل کردن توانایی آن‌ها برای انجام حملات انجام می‌شود.
تهران به دستور اسرائیل تا حد زیادی تخلیه شد. ویدیوهای شهر، بزرگراه‌ها و خیابان‌های خلوت را نشان می‌دهد که معمولاً با ترافیک سنگین مسدود شده‌اند. در مصاحبه‌ها، ساکنان تهران که در شهر باقی مانده‌اند، گفته‌اند که نیروهای امنیتی در تمام بزرگراه‌ها، جاده‌های فرعی و ورودی‌ها و خروجی‌های شهر ایست‌های بازرسی ایجاد کرده‌اند تا به صورت تصادفی بازرسی انجام دهند.
محمدعلی ابطحی، سیاستمدار اصلاح‌طلب و معاون سابق رئیس‌جمهور، در مصاحبه‌ای تلفنی از تهران گفت که اسرائیل در ارزیابی واکنش ایرانیان به جنگ اشتباه کرده است. ابطحی افزود که جناح‌های سیاسی ریشه‌دار که معمولاً با یکدیگر اختلاف نظر دارند، پشت سر رهبر ایران گرد هم آمدند و تلاش‌های کشور را بر دفاع از خود در برابر هرگونه تهدید خارجی متمرکز کردند.
