دولت ترامپ در قبال ایران چه سیاستی را در پیش میگیرد؟
در شرایطی که آینده روابط ایران و آمریکا در هالهای از ابهام قرار دارد، گروه بینالمللی بحران به بررسی سیاست احتمالی دولت دونالد ترامپ در قبال تهران پرداخته است.
بر اساس گزارش این اندیشکده، دولت جدید آمریکا احتمالاً سیاست «فشار حداکثری» را احیا میکند که میتواند شامل تحریمهای سختگیرانهتر و اقدامات نظامی محدود باشد. اروپا در تنگنای ژئوپلیتیک به دنبال احیای دیپلماسی هستهای است، اما روابطش با ایران به دلیل جنگ اوکراین تیره شده است. در این میان، ایران استراتژی دوگانهای از دیپلماسی و بازدارندگی را دنبال میکند و در حالی که همکاری با چین و روسیه را تقویت کرده، برای کاهش تنشها در منطقه نیز تلاش دارد.
یکی از پرسشهای کلیدی در سیاست خارجی آمریکا این است که دولت جدید این کشور چه رویکردی را در قبال ایران اتخاذ خواهد کرد.
برخی از سیاستگذاران تندرو در واشنگتن معتقدند که اکنون بهترین زمان برای محدود کردن برنامه هستهای ایران یا تشدید فشار فراهم شده است.
با این حال، دونالد ترامپ تمایلی به ورود به یک درگیری نظامی دیگر در خاورمیانه ندارد. به همین دلیل، احتمال بازگشت به سیاست «فشار حداکثری» وجود دارد که میتواند شامل افزایش تحریمها، اجرای سختگیرانهتر آنها و حتی انجام حملات هدفمند علیه نیروهای مقاومت در منطقه باشد.
اما هنوز مشخص نیست که هدف اصلی این رویکرد صرفاً وادار کردن تهران به عقبنشینی از مواضعش است یا اینکه واشنگتن به دنبال هدف دیگری خواهد بود.
روابط ایران و اروپا به دلیل روابط ایران با روسیه در زمان جنگ اوکراین به یکی از سردترین مقاطع خود رسیده است. با این حال، دیپلماتهای اروپایی همچنان به گفتوگو با تهران ادامه میدهند، زیرا افزایش تنشها در خاورمیانه و شکست دیپلماسی هستهای میتواند پیامدهای منفی برای اتحادیه اروپا به همراه داشته باشد. در این چارچوب، کشورهای اروپایی، بهویژه اعضای تروئیکای غربی (فرانسه، آلمان و بریتانیا)، میتوانند اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهند که شامل بهرهگیری از ابزارهای دیپلماتیک، جلوگیری از تشدید بیثباتی در منطقه و تعامل نزدیکتر با همسایگان جنوبی ایران است.
ایران همچنان از اهرمهای قابلتوجهی برای تأثیرگذاری بر معادلات منطقهای برخوردار است. این کشور با در اختیار داشتن هزاران موشک بالستیک، یک بازیگر نظامی مهم در منطقه محسوب میشود و برخی از حملات موشکی آن به اسرائیل توانستهاند سامانههای دفاعی این کشور را دور بزنند. در یمن، انصارالله بهعنوان یک نیروی مؤثر باقی مانده و با حمله به مسیرهای کشتیرانی در دریای سرخ، فشار اقتصادی بر شرکتهای حملونقل دریایی را افزایش داده است. در عراق نیز گروههای همسو با ایران همچنان نفوذ خود را حفظ کرده و بر تحولات سیاسی و امنیتی این کشور اثرگذار هستند.
از منظر دیپلماتیک، تهران روابط خود را با چین و روسیه تقویت کرده و اخیراً یک معاهده همکاری راهبردی با مسکو به امضا رسانده است. در عین حال، ایران موفق شده است روابط خود را با برخی کشورهای عربی منطقه از جمله عربستان سعودی و امارات، بهبود بخشد و گامهایی در جهت کاهش تنشهای منطقهای بردارد.